آشنایی کودک با نعمت‌های پروردگار

یکی‌ از‌ شیوه‌های زمینه‌ای، آشنا ساختن کودک با خدا و آفریدگار جهان هستی است. شناخت خداوند مـتعال‌ سرمایه‌ای‌ طبیعی است که اسلام آن را بخشی از سرشت بشر می‌داند. بـنابراین، والدین‌ باید‌ از‌ آغاز بـه ایـن میل فطری کودک توجه کنند و تربیت را بر اساس فطرت الهی استوار‌ کنند‌. چنین تربیتی، پاک و ثابت […]

یکی‌ از‌ شیوه‌های زمینه‌ای، آشنا ساختن کودک با خدا و آفریدگار جهان هستی است. شناخت خداوند مـتعال‌ سرمایه‌ای‌ طبیعی است که اسلام آن را بخشی از سرشت بشر می‌داند. بـنابراین، والدین‌ باید‌ از‌ آغاز بـه ایـن میل فطری کودک توجه کنند و تربیت را بر اساس فطرت الهی استوار‌ کنند‌. چنین تربیتی، پاک و ثابت و پایـدار خـواهد مـاند. مربی لایق و وظیفه‌ شناس به‌ پیروی‌ از‌ قرآن شـریف، بـا کـودک از رحـمت نـامحدود خـدا سخن می‌گوید و از ابتدا بذر امید در‌ دل‌ او‌ می‌ریزد و به او می‌فهماند که ناامیدی از رحمت خداوند، گناه بزرگی است‌. آگاه‌ کردن کودک به این مسائل، تأثیر فراوانی در عبودیت او در بزرگ‌سالی خواهد داشـت. لقمان حکیم‌ در‌ این مورد به فرزندش فرمود:

 

یا بُنَىَّ، اِتَّقِ النَّظَرِ اِلى ما لا تَمْلِکُهُ وَاَطِلْ التَّفَکُّرِ فِى مَلَکُوتِ السّماواتِ وَالْأرْضِ وَالْجِبالٍ وَما خَلَقَ اللّه ُ فَکَفَى بِهذا واعِظا لِقَلْبِکَ. (بحارالانوار: ج ۷۱۳، ص ۴۳۱، ح ۲۳)

فرزندم! از توجه به آنچه در اختیار ندارى بپرهیز و اندیشه را به ملکوت آسمان ها و زمین و کوه ها و آفرینش خداوند سوق ده که این پند براى دل تو بس است.

 

همچنین در‌ حدیثی‌ از امام‌ صادق‌ (ع) آمده‌ است که می‌فرماید: «زمانی که کوکانتان زبـان بـه سخن می‌گشایند‌، به‌ آنان «لا اله الا الله» آموزش‌ دهید تا افتتاح سخن‌ گفتن‌ آن ها با این کلمه طیبه‌ آغاز‌ شود».

 

مفهوم خدا از کودکی در ذهن جای مـی‌گیرد و کـودک در می‌یابد که جهان‌ آفریدگاری‌ دارد. حـال چـگونه باید خدای‌ جهان‌ را‌ به کودک معرفی‌ کرد؟ خدا‌ باید منبع نیکی‌ها، نیروها‌، رحمت‌ها‌ و محبت‌ها به کودک شناسانده شود. کودک را پیش از هفت سالگی نباید از خدا‌ تـرساند‌ و بـاید همواره از مهربانی و زیبایی خـدا‌ سـخن‌ گفت.

 

از‌ حدود‌ هفت‌ سالگی کوشش شود که‌ خوف خدا را هم در دل او اندازند و ضرورت مجازات بر گناه را گوشزد نمایند تا‌ کودک‌ دریابد همان‌گونه که خداوند برای خوبان‌ مهر‌ و عطا‌ دارد‌، برای‌ بدکاران، کیفر و عـقوبت‌ دارد‌. یـادآوری نعمت‌های الهی و زیبایی‌های آفرینش، بهتر است در قالب پرسش و پاسخ برای کودک باشد. سخن لقمان‌ به‌ فرزندش‌، مؤید این مطلب است:

 

یا بُنَیَّ مَنْ‌ ذَالَّذِی‌ عَبَدَ‌ اللهَ‌ فَخَذَ‌ لَهُ‌ وَ مَنْ ذَالَّذِی ابـْتَغَاهُ فـَلَمْ یَجِدْهُ یـا بُنَیَّ وَ مَنْ ذَالَّذِی ذَکَرَهُ فَلَمْ یَذْکُرْهُ وَ مَنْ ذَالَّذِی تَوَکَّلَ عَلَی اللهِ فَوَکَّلَهُ إلی غَیْرِهِ، وَ مَنْ ذَالَّذِی تَضَرَّعَ‌ الَیْهِ جَلَّ ذِکْرُهُ فـَلَمْ یَرْحَمْهُ.

فرزندم، چه کسی خدا را عبادت کرد، اما خداوند او را از یاری و عـنایتش مـحروم ساخت؟ چـه کسی خدا را جست و او را نیافت؟ فرزندم، چه‌ کسی‌ خدا را یاد کرد، اما خدا یادش نکرد؟ چه کسی بر خدا تـوکل ‌ ‌کـرد و خدا او را به دیگری واگذاشت؟ چه کسی به درگاه او زاری و تضرع کرد و خدا او را‌ مورد‌ لطف و مـحبت خـویش قـرار نداد؟

 

خواندن شعر، آوردن مثال های ملموس و متناسب با سن کودک می تواند به شکل گیری مفهوم صحیح از خداوند در ذهن کودک کمک کند. شناخت و درک کودکان از خداوند با توجه به شرایط سنی و رشد عقلی آن ها متفاوت است، در این زمینه نوع برخورد والدین و نحوه پاسخگویی آن ها به سوالات ذهنی کودک و دادن اطلاعات درست و متناسب با سن کودک نیز بسیار مهم است.

 

والدین باید متناسب با سطح فهم و درک کودک عمل کنند، به عنوان مثال نمی توان برای یک کودک ۵ ساله از فلسفه صحبت کرد بلکه باید با آوردن مثال ها و داستان های ملموس، ذهن فرزندانمان را آماده دریافت و درک مفهوم درستی از خداوند کنیم. شمردن نعمت هایی که خداوند به انسان داده مثل خوراکی های خوشمزه، دوستان خوب، لباس و والدین مهربان می تواند در این زمینه موثر باشد. کمک گرفتن از شعر و خواندن اشعار و متن های زیبا درباره مهربانی خداوند نیز می تواند برای بچه ها جذاب باشد.

 

در این خصوص باید به رشد فکری و سن کودک نیز توجه کرد. یک کودک ۳ ساله خداوند را مثل انسان تصور می کند اما از سن ۶ سالگی به بعد می تواند مفاهیم انتزاعی را نیز درک کند و تصورات صحیح تری از خداوند در ذهنش شکل بگیرد.

نویسنده این مطلب :

فرزند پرتال

به اشتراک بگذارید :

دیدگاه شما