نوجوانی، مرحلۀ ظهور استعدادها

مرحله ی نوجوانی را گاهی مرحله ی «ظهور استعدادها» می نامند زیرا فرد در این دوره، که جنبه ها و مهارت های مختلف تجربه هایی کسب کرده است، می تواند استعدادهای خود را ظاهر سازد و نشان دهد و در این دوره است که می توان او را به رشته تحصیلی مناسب استعدادش راهنمایی کرد. […]

مرحله ی نوجوانی را گاهی مرحله ی «ظهور استعدادها» می نامند زیرا فرد در این دوره، که جنبه ها و مهارت های مختلف تجربه هایی کسب کرده است، می تواند استعدادهای خود را ظاهر سازد و نشان دهد و در این دوره است که می توان او را به رشته تحصیلی مناسب استعدادش راهنمایی کرد. باید دانست که سرعت رشد هوشی با سرعت رشد گروه استعدادهای گوناگون اختلاف دارد.

 

  • حافظه یا استعداد حفظ و یادآوری

بیشتر مردم این تصور نادرست را دارند که کودکان بهتر از نوجوانان و بزرگسالان می توانند حفظ کنند ولی واقعیت این است که کودکان بیشتر می خواهند حفظ کنند در صورتی که بزرگسالان یادگیری منطقی را بر یادگیری بدون اندیشیدن ترجیح می دهند. نوجوان می کوشد مطالبی را که می فهمد و مفید تشخیص می دهد یاد بگیرد و حفظ بکند.

 

  • تلقین پذیری

درجه ی تلقین پذیری برحسب سن فرق می کند چنان که فرد در دوران کودکی بیشتر تحت تأثیر و تلقین قرار می گیرد در صورتی که در مرحله نوجوانی کمتر تلقین پذیر می شود. از این رو، معلمان دبیرستان باید به یاد داشته باشند که دانش آموزان دبیرستانی به سهولت دانش آموزان دبستانی تحت تلقین قرار نمی گیرند.

 

  • استعداد استدلال، تفکر، داوری، بصیرت یابی

فرد در دوران کودکی «خودمدار» است و خود را محور جهان تصور می کند و استدلال و تفکر او غالباً جنبه و رنگ هیجانی دارند و داوری او درباره ی همه چیز بر اساس معیارهایی انجام می گیرد که بر حالات هیجانی او بستگی دارند. پدر و مادرش قوی ترین، زیباترین و ثروتمندترین افرادند زیرا که پدر و مادر او هستند.

 

همچنین، استدلال و تفکر او به اشیای محسوس اختصاص دارد ولی به تدریج که بزرگ می شود و به مرحله نوجوانی می رسد می تواند درباره ی امور غیرمستقیم و نامحسوس (معقول) و انتزاعی بیندیشد، به تجزیه و تحلیل مسائل مختلف اجتماعی بپردازد، در داوری های خود به معیارهای غیرشخصی توجه کند، و نسبت به مسائل و امور زندگی بصیرت و بینش پیدا کند.

 

دوره ی دبیرستان بهترین فرصتی است برای معلمان که مسائل مختلف را در کلاس ها مورد بحث قرار دهند و نوجوانان را به تفکر و اظهارنظر درباره ی آنها برانگیزند و از جنبه تلقینی دادن به گفته ها و درسهای خویش خودداری کنند. نوجوانان در این دوره از رشد و تکامل ذهنی می توانند عقاید و گرایش های مثبت یا منفی پیدا کنند و در این دوره بیش از سایر مراحل زندگی علاقه مندند که درباره ی مسائل و امور اجتماعی کشور خویش نظر بدهند و از خود و جامعه شان انتقاد کنند.

 

مدرسه باید این امکان را به ایشان بدهد. برنامه ها و کتاب های درسی نیز باید مسائل را چنان طرح کنند که نوجوانان امکان اندیشیدن و داوری داشته باشند. در این صورت است که مدرسه و اولیا و فعالیت های آن برای نوجوانان جالب خواهند بود و ایشان از بودن در کلاس های درس لذت خواهند برد.

 

  •  امیال عقلی

امیال عقلی فرد در دوره ی نوجوانی آشکار می شوند و او به فعالیت های گوناگون اظهار علاقه می کند. این امیال که از سطح هوشی و استعدادهای عقلی او متأثر می شوند راه آینده ای را که نوجوان از لحاظ شغل در پیش خواهد گرفتن روشن می کنند. امیال نوجوانان را می توان از راه های زیر شناخت:

 

۱- ترجیح بعضی از بازی ها یا سرگرمی ها بر بعضی دیگر.

۲- انتخاب و مطالعه ی کتاب های آزاد (غیردرسی)، روزنامه و مجلات و برنامه های رادیویی یا تلویزیونی، تئاتر و سینما.

۳- آرزوها و خواسته ها.

۴- درست کردن مجموعه و کلکسیون با چیزهایی که جمع آوری کرده است.

 

باید دانست که امیال نوجوان علاوه بر هوش و استعدادهای ذهنی از عامل محیط نیز متأثر می شوند و تأثیر متقابل بین انگیزه های نوجوان و محرکهای فرهنگی پایه اظهار این امیال می باشد. میل یا رغبت هر چند خود معلول عامل های دیگر است و محیط در پیدایش و نوع و تعداد رغبت ها و شیوه های ارضای آنها بسیار مؤثر است ولی خود نیز از جمله مهمترین انگیزه های رفتار به شمار می رود. بدین معنا که بیشتر فعالیت های فرد از امیال و رغبت های او سرچشمه می گیرند. از این رو، بحث از «رغبت» از جمله مباحث مهم روان شناسی است و آموزش و پرورش جدید به معلمان و برنامه ریزان آموزشی توصیه می کند که رغبت های دانش آموزان را در همه سطوح تحصیلی محور فعالیت ها و موضوعهای خود قرار بدهند.

 

ارزش و اهمیت امیال در آموزش و پرورش روشن می شود و چنان که گفتیم معلمان را به این حقیقت مسلم، متوجه می کند: تحریک رغبت ها و امیال کودکان به موضوع درس، مهمترین و اساسی ترین شرط فن تدریس است و اگر معلمی پیش از آغاز تدریس، در این امر موفق نشود هرگز از فعالیت های آموزشی خود، نتیجه مطلوب نخواهد گرفت. میل کودک وقتی برانگیخته خواهد شد که فعالیت های تربیتی و آموزشی به احتیاجات او مربوط و پاسخگو باشند.

نویسنده این مطلب :

فرزند پرتال

به اشتراک بگذارید :

دیدگاه شما