علایم ابتدایی ممکن است شامل اختلال در مراحل رشد کودک باشند، مانند: تأخیر در یادگیری زبان، تأخیر در خزیدن و سپس راه رفتن، و سایر رفتارهای نابهنجار مانند تکان خوردن غیر طبیعی. متوجه باید بود که برخی از این علایم در کودکانی که آتیزم دارند نیز به مشاهده می‌رسند. به همین دلیل مهم است تا تشخیص تفریقی انجام شود.

شکایات و نشانه‌های اسکیزوفرنیا با شروع در کودکی از نظر کیفی مشابه بزرگسالان است، ولی از نظر کمّی، تفاوت‌هایی وجود دارند. مثلا هذیان‌های سیستماتیک پارانوئید در خردسالان کمتر از بزرگسالان است. شایع‌ترین توهمات در ابتدا شنوایی و سپس بینایی است. در نظر باید داشت که توهم الزاما نشان‌دهندۀ اسکیزوفرنیا نیست و در برخی موارد در کودکان سالم نیز دیده می‌شود.

توهم: توهمات می‌توانند از هر نوعی باشند، اما بیشترنوع بصری و شنوایی در کودکان معمول است. کودک ممکن است صدای چند نفر را بشنود که اشارات انتقادی نسبت به او ابراز می‌کنند، یا ممکن است ماهیت آمرانه داشته باشند که به او دستور خودصدمه‌رسانی می‌دهند. توهمات بینایی را تعدادی از اطفال اسکیزوفرنیک تجربه می‌کنند. این توهمات معمولا ماهیت ترسناک دارند و کودک ممکن است چهره‌های هولناک و موجودات عجیب را ببیند.

هذیان: هذیانات می‌توانند از نوع اذیت و آزار باشند یا این‌که طفل باور داشته باشد که کدام حادثه رخ می‌دهد، یا این‌ که بخشی از وجودش درست کار نمی‌کند، و موارد مشابه دیگر.

اختلال تفکر: افکار آشفته که از گفتار کودک آشکار می‌شود؛ تشوّش در برقرار کردن ارتباط با اطرافیان، جواب دادن بی‌ارتباط به سوالات، اضافه نمودن کلمات اضافی و بی‌ارتباط در گفتار و «سالاد گفتار».

اختلال رفتاری-حرکتی: این تشوّش با مقاومت کردن در برابر هدایت والدین یا معلمین، گرفتن وضعیت‌های عجیب، فقدان واکنش و حرکات متواتر (کاتاتونیا) در نزد کودک آشکار می‌شود.

شکایات منفی: شکایات منفی با کاهش یا فقدان توانمندی‌های فعالیت‌های بهنجار و عادی کودک مانند فقدان هیجان وعواطف، از دست دادن تماس چشمی، گفتار سطحی، کم‌حرفی، عدم توجه به حفظ الصحه و بهداشت، از دست دادن علاقه به بازی‌های کودکانه، وانزوا و گوشه‌گیری آشکار می‌شوند. همچنان عواطف کُند و نامتناسب معمولا در کودکان اسکیزوفرنیک مشاهده می‌شوند. کودکان اسکیزوفرنیک ممکن است بدون دلیل مشخصی، به شکل نامناسبی بخندند یا بگریند.

هرگاه اسکیزوفرنیا در ابتدای دوران کودکی روی دهد، ممکن است به خاطر مغشوش بودن شکایات، به مشکل تشخیص داده شود و اکثرا با مراحل رشد اشتباه گرفته شود. شکایات به تدریج تاسس می‌کنند و با پیشرفت سن واضح‌تر و شدیدتر می‌شوند و ممکن است در این مسیر،علایم تیپک سایکوز یا جنون تاسس کند و کودک توهم، هذیان، تشوش افکار، و عدم انسجام در گفتار را تبارز دهد. زمانی‌که افکار به شکل فزاینده ی بی‌ ارتباطی می‌شوند و از واقعیت موجود، جدا می‌شوند، کودک نیاز به این پیدا می‌کند تا بستری گردیده و تحت درمان با ادویه‌ی مناسب قرار گیرد.

تشخیص تفریقی کودکان مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و کودکان مبتلا به اسکیزوفرنیا مهم است چون با هم شباهت‌ های زیادی دارند. عاطفۀ کُند، مردم‌گریزی، تفکرات عجیب و رفتارهای نامتعارف ممکن است در هر گروه مشاهده شوند. در اسکیزوفرنیا علائم سایکوتیک آشکار، مانند توهمات، هذیان‌ها، و بی‌ربطی در گفتار باید در مقطعی از این اختلال وجود داشته باشد، که وجود آن ها اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را رد می‌کند.  توهمات به تنهایی زمینه‌ی از اسکیزوفرنیا نیستند و برای این که مشخص شود که بیمار، اسکیزوفرنیا دارد، باید پسرفت در عملکرد یا ناتوانی در رسیدن به سطح رشد مورد انتظار نیز در او دیده شود.

هم‌چنان توهمات شنوایی و بینایی در کودکانی که به استرس‌های روانی اجتماعی شدید، مانند جدایی از والدین مواجه شده اند و هم کودکانی که تغییر و یا فقدان و و از دست دادن عزیزان را تجربه کرده اند، می‌تواند به عنوان پدیده‌ای غیرسایکوتیک مطرح باشد. این را باید در تشخیص تفریقی در نظر داشت.