کودک در جریان بازی از جنبه های فکری، عاطفی، جسمی و اجتماعی پرورش می یابد. بازی تاثیر بسیاری در رشد بدنی و ذهنی کودکان دارد، بدن تنها وسیله ای است که کودک به وسیله آن می تواند جهان خارج را توسط حواس مختلف درک کند. بازی، روش طبیعی حضور کودکان در فعالیت هایی است که سرانجام موجب کسب مهارت و ورزیدگی برای مقابله با مشکلات زندگی می شود، کودکان از طریق بازی، احساسات، ناکامی ها و اضطراب های خود را بیان می کنند.

کودکان از راه بازی کردن به چند نوع یادگیری اساسی دست می یابد که از آن جمله می توان به یادگیری درباره خود، رشد خودپندار مثبت و احساس شایستگی و نیز توانایی توسعه آگاهی خود نسبت به دیگران اشاره کرد.

امام صادق (ع) می فرمایند: بگذار فرزندت تا هفت سال به بازی بپردازد، در هفت سال دوم به او ادب بیاموز و در هفت سال سوم مراقب وی باش.

امروزه ثابت شده کودکانی که به اندازه کافی و به درستی بازی نمی کنند، از رشد ذهنی مناسب و رشد اجتماعی درست بهره نمی برند. معرفی و به کارگیری فرهنگ گفت و گو و بحث، ایجاد احترام به عقاید یکدیگر، کاربرد مکانیسم تصمیم گیری بدون کمک دیگران، فلسفه ورزی با کودکان، تشکیل و تسهیل حلقه کند و کاو نیز از دیگر مزایای بازی های فکری برای کودکان است.
کودکان از طریق بازی کردن بسیاری از مهارت هایی را که در بزرگسالی به آن نیاز دارند یاد می گیرند.

تقویت مهارت های زبانی و استدلالی کودکان، تفکر و کمک به حل مشکلات از ویژگی های بازی است. بازی کردن به کودکان می آموزد تا بیشتر بر رفتار خود تمرکز داشته و آن را کنترل کنند. کودکان به وسیله بازی کردن به کشفیات مختلف پی برده و قضاوت و خلاقیت را فرامی گیرند و در نتیجه فرآیند فکری خود را بهبود می بخشند. در اینجا به ۵ بازی اشاره می کنیم:

• بازی های مفهومی

نقاشی، خط، موسیقی، نوشتن و… به طور کلی فعالیت های هنری در این گروه قرار دارند. کودک می تواند این بازی – هنرها را به تنهایی، همراه همسالان یا والدین انجام دهد.

• بازی های فیزیکی

طبیعی است که اولین اثر آن بالا بردن توان جسمی کودک و تناسب اندام اوست. همراه با آن، سلامت روان کودک نیز سلامت و ساختار سالم خود را پیدا خواهدکرد. این بازی – ورزش ها نیز در منزل و بیرون از آن امکان پذیر است.

• بازی های ساختاری

ساختن یک سازه با لگو، چوب، قطعات فلزی و…؛ درست کردن یک وسیله بازی طبق طرح؛ خلاقیت در طراحی یک بازی و… همگی از بازی های ساختاری هستند. این بازی ها که به راحتی در منزل قابل انجام است، از بازی های مهم برای تقویت خلاقیت کودک هستند.

• بازی های تخیلی

هر نوع بازی که بتواند رویاپردازی، خلاقیت در داستان سرایی، تصویرسازی ذهنی و مهارت حل مساله را در کودک تقویت کند، در این گروه جای می گیرد. اجرای تئاتر عروسکی در منزل، قصه پردازی از طریق نوشتن، قصه گویی برای والدین و… باعث تقویت این مهارت کودک می شوند.

• بازی های رقابتی

این بازی های مهارت فکری – عملکردی کودک را ساخته و تقویت می کنند. در این بازی ها کودک باید مشارکت، رقابت سالم، احترام به قوانین و… را یاد بگیرد. بسیاری از بازی های فکری ای که در منزل قابل انجام بوده، دارای این ویژگی هستند. ورزش های گروهی نیز در این گروه تقسیم بندی می شوند.