افراد چپ دست بیشتر از افراد دیگر ممکن است دچار لکنت شوند. طبق یافتههای موجود، حدود ۳۰% افراد لکنتی را چپ دستان تشکیل میدهند، زیرا مرکز گفتار در افراد چپ دست در نیمکره چپ مغز است که الگوی بسیار پیچیدهای دارد و بنابراین، این حالت سبب ناهماهنگیهایی در ساماندهی و برنامه ریزی و اجرای گفتار […]
افراد چپ دست بیشتر از افراد دیگر ممکن است دچار لکنت شوند. طبق یافتههای موجود، حدود ۳۰% افراد لکنتی را چپ دستان تشکیل میدهند، زیرا مرکز گفتار در افراد چپ دست در نیمکره چپ مغز است که الگوی بسیار پیچیدهای دارد و بنابراین، این حالت سبب ناهماهنگیهایی در ساماندهی و برنامه ریزی و اجرای گفتار میشود و گاهی به صورت لکنت قابل مشاهده است.
تظاهرات و حالات گفتار فرد لکنتی
۱- تکرار: بارزترین و مهمترین ویژگی گفتار فرد لکنتی تکرار است. فرد لکنتی به طور ناگهانی و غیر ارادی صداها، کلمات و عبارات را تکرار میکند.
۲- کشیده گویی: یکی از مواردی که در افراد لکنتی فراوان دیده میشود (کشیده گویی) یا طولانی ادا کردن است. کشیده گویی عبارت است از طولانی ادا کردن کلمات، هجاها، صداها (بویژه واژهها)
۳- گیر یا قفل: گاهی اوقات فرد لکنتی در اثر انقباضهای ناگهانی و غیر ارادی دستگاه متولی گفتار، بویژه حنجره و لبها، برای لحظاتی کوتاه از گفتن کلمه یا عبارت باز میماند و وقفهای در استمرار گفتار پیش میآید (دهان قفل میشود) و پس از رفع انقباض اندام گفتاری، کلمه مورد نظر به تندی و با شتاب بیان میشود. این حالت به درجه و شدت لکنت بستگی دارد.
۴- تغییر صدا: وقتی یکی از علائم لکنت در فرد ظاهر میشود، صدایش هم از نظر بلندی، شدت، ارتفاع (زیر و بمی) و کیفیت، دستخوش اختلال میشود. این تغییرات در افراد لکنتی فقط در زمان وقوع لکنت رخ میدهد.
۵- سرعت ناموزون: سرعت گفتار فرد لکنتی اغلب آهسته است و ریتم منظمی ندارد (به صورت نامنظم و آهسته) این حالت زمانی است که فرد در جریان گفتار مبتلابه لکنت شود و در بقیه موارد احتمال دارد که معمولی یا اندکی سریعتر از حد معمول باشد.
۶- میان پرانی یا میان اندازی: در افراد لکنتی زیاد دیده میشود که صداها، هجاها، کلمات یا عبارتی را به میان صحبت خود میآورند تا فاصله بین کلمات و جملاتشان را پر کنند و به عبارتی لکنت خود را پنهان سازند.
۷- مکث یا توقف: تنفس افراد لکنتی با افراد غیر لکنتی تفاوت دارد، افراد لکنتی تفاوتهای قابل ملاحظهای در الگوهای دم و بازدم از خود نشان میدهند. البته ظرفیت دم و بازدم افراد لکنتی در حالت غیر گفتاری فرقی با افراد غیر لکنتی ندارد. توقف یا مکث در فرد لکنتی ممکن است جنبه فیزیولوژیک نداشته باشد و بر اثر عادتهای غلط ایجاد شده باشد و ممکن است فیزیولوژیک باشد (مکث تنفسی) خود به حالت دم صدادار (صحبتش همراه با صداست) و بازدم بیش از حد (بین جملات هنگام صحبت فاصله کوتاه می افتد) میباشد (فرازی،۱۳۷۶ ص ۱۷)
عواملی که سبب افزایش لکنت میشود عبارتند از:
الف) اعتماد به نفس پایین
ب) احساس عدم امنیت
ج) ترس از لکنت در مقابل دیگران
د) صحبت کردن در مقابل غریبهها
ه) ضعف و ناامیدی در رسیدن به هدف
و) هیجان زدگی هنگام صحبت کردن
ز) خستگی یا فشار روانی زیاد
ح) تند و سریع صحبت کردن
ط) مشاهده عکس العمل های دیگران در مورد لکنت
پیشنهادهایی برای درمان لکنت
هیچ کس علاج قطعی برای لکنت پیدا نکرده است. البته گاهی اتفاقهایی می افتد که استثناء هستند، نه قاعده. پدر و مادری که در درمان فرزندشان بیش از حد نگرانی نشان دهند، کودک را نسبت به مشکل خود آگاه میکنند و در نهایت کودک نسبت به گفتار خویش بیش از پیش حساس شده، ممکن است مقاومت منفی نیز نشان دهد. در حقیقت دیدگاه مثبت یا منفی دیگران در مورد لکنت میتواند در فرد لکنتی هم همان دیدگاه را ایجاد کند. عکس العمل های دیگران نسبت به لکنت کودک است که او را بیزار میکند. در این زمینه معمولامشاهده شده است که والدین مرتکب عکس العمل های مختلفی از قبیل: احساس نگرانی، اعتراض، تنبیه، تحقیر، تعجیل و تجویز میشوند که این موارد میتواند تاثیرات جبران ناپذیری بر گفتار کودکان داشته باشد.
به عبارت سادهتر، عکس العمل های والدین به گونههای زیر است: