یک تست هوش ، ابزاری نسبتا سریع برای به دست آوردن شاخص توانایی های کودکان یا افراد بزرگسال در حوزه های یادگیری ، یادآوری و یافتن راه حل برای مشکلات است.
با استفاده از این تست ها دیگر نیازی نیست ماه ها و سال ها منتظر بمانیم تا عملکرد فرزندمان در مدرسه مشخص شود ؛ چرا که ممکن است طی چند ساعت ظرفیت های ذهنی او را مشخص کنیم.
تست های هوش علاوه بر صرفه جویی در زمان ، مزیت دیگری نیز دارند ، یعنی میتوانند شاخص نسبتا مستقلی از توانایی عقلی و هوشی ارائه کنند. البته جز توانایی محض ، عوامل بسیار دیگری بر سوابق علمی یک کودک تاثیر می گذارند. برای مثال علاوه بر هوش بیشتر ، برخوردار بودن از امکانات بهتر در خانه میتواند روی عملکرد کودک تاثیر مثبت داشته باشد.
از سوی دیگر شاید یک کودک به رغم هوش نسبتا بالا در مدرسه موفق نباشد زیرا ممکن است تحت تاثیر بازیگوشی ، رفتارهای نادرست خانواده و مشکلات عاطفی حاد قرار گرفته باشد.
در مواردی نیز مشاهده شده است که کودک به رغم ظاهر سالم ، از مشکلات فیزیکی رنج می برد. پس یک تست هوش میتواند به شیوه ای که دیگر عوامل بر آن تاثیر نگذارند ، در تعیین کیفیت توانایی ذهنی کودک مفید باشد.
گرچه همه ی تست های هوش موارد مشترکی با یکدیگر دارند ، اما امروزه انواع گوناگونی از آنها در دسترس است. برخی از این تست ها گروهی و برخی دیگر فردی است ، چنانچه در برخی موارد از صحبت کردن استفاده نمی شود و در نمونه های دیگر بر توانایی تکلم تاکید می شود.

تست های مخصوص افراد بزرگسال و کودکان سه تا پنج ساله کاملا مستقل و طبقه بندی شده اند. به طور کلی موثق ترین تست ها از آزمون کودکان هفت تا دوازده ساله به دست می آیند. تست های فردی نیز نسبت به تست های گروهی ارجحند.
برخی افراد پس از دیدن تست های هوش بدون اندکی توجه مدعی می شوند که این تست ها بیشتر به تجارب و فرصت های خاص مرتبطند و تنها برخی از کودکان از آنها بهره می برند ؛ بنابراین ارزش این تست ها را زیر سوال می برند.
البته مدیریت ، تفسیر و امتیاز دهی نتایج این گونه تست ها توسط افراد غیرمتخصص نمی تواند دقیق باشد . تنها یک روانشناس با صلاحیت میتواند حدود توانایی های فرد را مشخص کند.
او در ابتدا باید مطمئن باشد که فرد همه ی تلاش خود را برای پاسخ دادن به تست انجام داده است. در غیر این صورت نتیجه ی این تست با نتیجه ی سنجش وزن فردی که روی یک ترازو رفته است ، هیچ تفاوتی نخواهد داشت.
این امر یکی از دلایل است که نشان می دهد تست های کودکان پیش دبستانی آنچنان دقیق نیستند. خلاصه ی مطلب اینکه روانشناس باید مدام نظاره گر تلاش فردی آن شخص باشد.
در نهایت تاکید می کنم که تست های هوش تنها تحت مدیریت افراد آموزش دیده میتوانند به عنوان مبنا در نظر گرفته شوند. این تست ها در فعال تر کردن هوش موثرند ، توانایی های ویژه ای را پیشنهاد می کنند و این امکان را برای ما فراهم می آورند که کودک و اعضای خانواده مان را به سوی فعالیت هایی که در آن توانایی دارند ، هدایت کنیم.