بسياری از والدين در بدو تولد فرزندشان، خصوصا اگر برای اولين بار بچه‌دار شدن را تجربه می كنند، در مورد حواس پنجگانه او دچار نگرانی می شوند و نمی دانند كه سطح اين حواس در چند ماهه اول زندگی، بايد به چه ميزان باشد.

طی هفته‌های اوليه زندگی نوزاد، شما ممكن است در مورد خوردن، خوابيدن، گريه كردن و حتي اجابت مزاج او دچار سردرگمی شويد؛ اما در واقع تمامی احساسات كودک، وقتي كه او با صداها، تصاوير و بوهای موجود در اطراف آشنا می شود، عمل می كنند. برای ما بسيار سخت است كه بدانيم يک نوزاد، در ابتدای زندگی دقيقا چه احساساتی دارد؛ اما اگر شما توجه بيشتری به پاسخ‌های كودكتان به نور، صدا و لمس كردن نشان دهيد، می توانيد احساسات پيچيده‌ای را در او مشاهده كنيد.

• بینايی

نوزاد شما می تواند تنها در فاصله 8 تا 14 اينچی، بهترين ديد را داشته باشد و وقتی دست‌های مادرو پدر را می بيند می تواند روی آن تمركز كند. نوزاد شما می تواند اشيای دورتر را هم ببيند، اما تمركز روی اجسام دور برای او سخت‌تر است. حتی نور تابيده شده از پنجره‌ای دور هم می تواند توجه فرزندتان را به خود جلب كند.

بعد از چهره انسان‌ها، نور و حركت، عواملی هستند كه نوزاد تمايل به نگاه كردن به آنها را دارد. حتی خطوط ساده يک نقاشی كه چشم‌ها، بينی و دهان را به تصوير می كشند هم می توانند توجه نوزادتان را به خود جلب كند. البته اگر به حد كافی به او نزديک باشد، اگرچه ديد فرزندتان عمل می كند، اما هنوز نياز به تطابق دارد.

خصوصا وقتی تمركز از راه دور لازم باشد. حتی ممكن است به نظر برسد كه چشم‌های فرزندتان در حين نگاه كردن حركت می كند يا حتی برخلاف مسير در حال چرخيدن است. اين موضوع كاملا طبيعی است و ماهيچه‌های چشم كودک در ماه‌های آينده قویتر و بالغ‌تر خواهد شد.

نوزاد شما كاملا در تشخيص اختلاف رنگ‌ها مهارت دارد و اين مهارت بيش از تشخيص رنگ‌های نزديک به هم است. تصاوير سياه و سفيد يا اسباب‌بازیهايی كه توجه كودک را جلب مي‌كنند بيش از اجسام و تصاويری كه رنگ‌هاي مشابه دارند، مفيدند.

تصاوير جالب برای نگاه كردن را در اختيار فرزندتان قرار بدهيد، اما در اين كار زياده‌روی نكنيد. در يک زمان، تنها يک تصوير كافی است و فراموش نكنيد كه به گردش بردن فرزند در طول روز، نياز به تغيير مناظر را براي او تامين می كند.

• شنوايی

بيشتر نوزادان، قبل از ترخيص از بيمارستان مورد تست شنوايی قرار می گيرند. اگر فرزند شما چنين آزمايشی را تجربه نكرده، خيلی مهم است كه در ماه اول زندگی اين آزمايش را در موردش اجرا كنيد. بيشتر كودكانی كه مشكل كمبود شنوايی دارند، با يک آزمايش ساده، تشخيص داده می شوند.

در برخی موارد، كاهش شنوايی ناشی از عفونت يا شوک ناگهانی است كه در چند ماهه اولی زندگی، چندان مشكل خاصی را ايجاد نمیكند؛ اما با افزايش سن كودک، ارزيابی قدرت شنوايی او اهميت بيشتری میيابد. نوزاد شما صداها را از وقتی كه در رحم مادر است، میشنود. صدای ضربان قلب مادر، حركات سيستم گوارشی و حتی صداهای خارجی ناشی از صدای مادر و ديگر اعضای خانواده بخشی از دنياي كودک قبل از تولد است.

وقتي فرزند شما به دنيا می آيد، صداهای اطراف قوی و واضح می شوند. فرزند شما ممكن است با صدای پارس يک سگ در نزديكی او تهييج شود. سعي كنيد به چگونگی پاسخ فرزندتان به صدا، توجه نشان دهيد. صدای افراد، خصوصا مادر و پدر، يكی از موسيقی های مورد علاقه كودک است. نوزاد شما ديگر می داند كه اينجا، جايی است كه غذا، گرما و نوازش وجود دارد. اگر فرزندتان ناگهان شروع به گريه كند، خواهيد ديد كه نزديک شدن صدای شما به او، آرامش خواهد داد. ببينيد كه در حال صحبت با فرزندتان او در چه فاصله‌ای صدا را می شنود.

فرزند شما ممكن است هنوز نتواند ديدن و شنيدن را همزمان انجام دهد، اما حتی وقتی به جايی نگاه می كند، توجه زيادی به صدای شما در حالی كه حرف می زنيد، نشان می دهد.

در اولين ماه‌های زندگی، كودكان از گريه كردن برای ايجاد ارتباطات استفاده می كنند. پس از ماه‌های اول زندگی، شما توان تشخيص گريه‌های مختلف كودكتان را داريد و می توانيد بفهميد كه هريک چه مفهومی دارد. گاهی كودک گرسنه است، گاهی خسته است، گاهی نياز به تميز كردن دارد يا فقط دوست دارد كه بغلش كنيد. در اين زمان‌ها در آغوش گرفتن فرزند،‌ خيلی مهم است. فرزند شما دوست دارد كه صدايتان را بشنود، پس با او صحبت كنيد و برايش آواز بخوانيد.

اگر فرزندتان صدايی از خود در می آورد آن را تكرار كنيد و منتظر باشيد تا صدای ديگری از خود ايجاد كند. شما در حين صحبت كردن با ديگران قادر هستيد درس‌های ارزشمندی در مورد صداها به كودک خود بدهيد. كودكان در اين سن بهتر به صداهای بلند پاسخ می دهند.  پاسخ دادن به كودک، قدرت كلامی او را تشويق مي‌كند. شايد به نظر زود برسد، اما لازم است. در اين زمان كودك به صدای موسيقی، زنگ و صدای موبايل هم علاقه خاصی نشان مي‌دهد.