فرزندان، هر خوب و بدی را ابتدا از اولین خاستگاه تربیتی؛ یعنی خانواده می آموزند. پرورش روح گذشت و ایثار در فرزند یکی از آن تدابیر تربیتی مهم است که اثراتی بس فراوان در ابعاد متفاوت زندگی اکنون و آینده  کودک امروز و بزرگسال فردا دارد. پدر و مادر نیز از دیدن روحیه ی گذشت فرزندشان لذت خواهند برد؛ زیرا این فرزند محصول مرارت های پرورش صحیح و رفتار پسندیده ی خودشان بوده است. نهادینه شدن روحیه بخشش و فداکاری باعث می شود  اندیشه کمک رسانی در اولویت ارزشمندی های اخلاقی فرزند واقع گردد و وی نیز این عمل را به فرزندان خویش منتقل نماید. فرزندتان را تشویق کنید تا به دیگران کمک کند و به رشد او به عنوان انسانی که می تواند شجاعانه با چالش ها روبرو شود، کمک کنید.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله چنین سفارش فرموده اند: «خدا رحمت کند پدری را که فرزندش را در راه نیکوکاری یاری دهد.»

برای آموزش سخاوتمندی و نیکوکاری به کودک و کاهش حس خودمحوری در او چه کنیم!؟

1) اگر می‌خواهید کودکتان ویژگی خساست و خودخواه بودن را نداشته باشد، سعی کنید امنیت، اعتماد و مثبت اندیشی را در او تقویت کنید. سپس به منافع دیگران بیندیشید. هنگامی که فردی در انجام کارهای خیر و نوع ‌دوستانه پیشقدم می‌شود، نه تنها خود را تواناتر و داراتر از قبل می‌یابد، بلکه موجب پرورش حس عزت نفس و ارزشمندی در خود می‌شود. اغلب کودکان از حدود سه سالگی احساسی از همدلی و مهربانی از خود نشان می‌دهند و طی آن به دلجویی از کودکان و افراد دیگر خانواده هنگام ناراحتی می‌پردازند. در این زمان است که می‌توان رفتارهای سخاوتمندانه را به کودک آموخت.

2) به فرزندتان آموزش کمک کردن و در عین حال استقلال را از زودترین زمان ممکن شروع کنید، حتی اگر از خانه خودتان شروع شود.او می تواند صندلی را سرجایش بگذارد، به مادربزرگش کمک کند، از صندلی خودش بلند شود یا برای خواهر یا برادر کوچک ترش کتابی بخواند.

3) اغلب کودکان همیشه خواهان بخشش و نیکوکاری نیستند، اما اگر خود برای این کار داوطلب شدند، بهتر است کمک آن ها را بپذیرید.

4) به فرزندتان مستقیماً درباره مسوولیت اجتماعی اش آموزش دهید و این ایده را به او بدهید که «تو می توانی به آن هایی که کمتر از تو فرصت و شانس داشته اند کمک کنی.»

5) از هر فرصتی استفاده کنید تا با فرزندتان درباره آنچه که درجهان اتفاق می افتد صحبت کنید.می توانید به او بگویید که چگونه او می تواند کمک کند تا به خاطر ایجاد زندگی بهتر برای بقیه چه چیزهایی باید تغییر کند و توضیح دهید که حتی صرف زمانی اندک یا کمی کوشش می تواند تغییرات بزرگی ایجاد کند.

6) استعداد و علاقه های کودک تان را پیدا کنید و یک جایی یا سازمانی را پیدا کنید که در آن فعالیت کند. مثلاً اگر کودک شما آشپزی دوست دارد، می تواند داوطلبانه در یک آشپزخانه عمومی یا خیریه کمک کند یا اگر به حیوانات علاقه دارد در یک سازمان حمایت از حیوانات داوطلب کمک شود.

7) سعی کنید گروه هایی از بچه ها را پیدا کنید که علاقه هایی مثل شما و فرزندتان دارند و او می تواند درکارهای خیریه و نیکوکارانه با آنها مشارکت کنند. یا یک فعالیت داوطلبانه پیدا کنید که هم خودتان و هم فرزندتان و حتی تمام خانواده تان بتوانند در آن شرکت کنند و این کار را به یک واقعه سرگرم کننده تبدیل کنید.

8) کودکان بخشنده و سخاوتمند خیلی زود یاد می‌گیرند که خوراکی، لباس و اسباب بازی‌هایشان را با دیگر کودکان شریک شوند و دوستیها و روابط گروهی خود را بدین ترتیب گسترش دهند. به کودک تان اجازه دهید تا لباس ها یا اسباب بازی هایی را که دیگر به سنش نمی خورند را به دیگری ببخشد. البته به خاطر داشته باشید که هیچگاه نباید آنها را وادار به بخشش وسایلی که به آنها علاقه دارند، کنید.

اگر فرزندتان علاقه خاص به اسباب بازی یا لباسش دارد، این اطمینان را به او بدهید که مجبور نیست آن را به دیگری بدهد. کودکان زمانی که دریابند می‌توانند وسایل مورد علاقه شان را نگه دارند، برای بخشش سایر وسایلشان راحت تر اقدام می‌کنند.

9) کودک را با کودکان بزرگتر از خودش که رفتارهای ملایمتر و صبورانه تری دارند، همبازی کنید؛ تا او نیز به تدریج اینگونه رفتارها را بیاموزد. کودک زمانی مفهوم سهیم شدن با دیگران را یاد می‌گیرد که احساس امنیت درونی کند. بنابراین اگر کودک در یابد که از سوی بزرگترهایش مورد توجه و علاقه است و برای حمایت شدن نیازی به سرسختی و پافشاری ندارد، حس امنیت در او شکل خواهد گرفت و به تدریج می‌تواند به نیازهای دیگران هم توجه کند. اگر پدر و مادر متوجه شوند که کودک اسباب بازی هایش را به دوستش می‌دهد تا او هم با آن ها بازی کند، باید این رفتار او را مورد تحسین قرار دهند.

10) کودکان خردسال به روشهای تند و خشن پاسخ می‌دهند. اگر پدر یا مادر مشاهده کردند که دو کودک بر سر یک اسباب بازی خاص کشمکش و دعوا دارند، بهتر است برای مدتی آن اسباب بازی را بردارند و زمانی که بچه‌ها توانستند مفهوم با هم بازی کردن و سهیم شدن را درک کنند، آن را بیاورند. یادگیری رفتارهای اجتماع پسند نیاز به الگو، تمرین و زمان دارد.