احترام، ایجاد کننده نگرشی مثبت

برای اینکه کودکان و نوجوانان بتوانند از حداکثر ظرفیت ذهنی و توانمندی های بالقوه خود بهره مند شوند می بایست از نگرشی مثبت نسبت به خود و محیط اطراف و انگیزه ای غنی برای تلاش برخوردار شوند.   بدون تردید نوجوانانی که دارای احساس خودارزشمندی و عزت نفس قابل توجهی هستند، نسبت به همسالان خود […]

برای اینکه کودکان و نوجوانان بتوانند از حداکثر ظرفیت ذهنی و توانمندی های بالقوه خود بهره مند شوند می بایست از نگرشی مثبت نسبت به خود و محیط اطراف و انگیزه ای غنی برای تلاش برخوردار شوند.

 

بدون تردید نوجوانانی که دارای احساس خودارزشمندی و عزت نفس قابل توجهی هستند، نسبت به همسالان خود در شرایط مشابه، پیشرفت تحصیلی و کارآمدی بیشتری در تمامی زمینه ها از خود نشان می دهند. نوع نگرش و تصور فرد نسبت به خود بر اساس تجربیاتی است که از نگرش دیگران و ارزیابی آن ها نسبت به شخصیت خود دارد. اگر کودک و نوجوان در خانواده مورد علاقه، احترام و مساعدت اعضای خانواده باشد، در این صورت خود را فردی مثبت، باکفایت، لایق و با ارزش محسوب خواهد کرد. اما اگر مورد بی توجهی و غفلت قرار گیرد احساس حقارت، ضعف و ناامیدی و بی ارزشی خواهد نمود.

 

برای اینکه کودک در نفس خود، احساس حقارت نکند، لازم است که پدران و مادارن، از دوران ابتدای کودکی به این امر مهم توجّه داشته باشند و با رفتار و گفتار خویش، شخصیت را در فرزندان خود پرورش دهند و با آنان طوری رفتار نمایند که کودکان، استقلال خود را باور کنند. یکی از راههای بارور ساختن شخصیت اطفال، احترام نهادن به آنها و خودداری از توهین و تحقیر آنان است، همان طور که در گذشته بدان اشاره شد.

 

پدر و مادر باید سعی کنند کودک، مسائل را همان گونه ببیند که آن ها می بینند. باید مواظب باشند که در گفتگو با کودکان، صدایشان بلندتر از معمول نباشد و وقتی تذکراتی لازم شد، با ملایمت و نیکویی ادا شود که سدّی میان آنها و کودکان ایجاد نکند و در آنها رنجشی به وجود نیاورد. باید به کودکان بفهمانند که آن ها هم جزء خانواده هستند و هر کدام باید مسئولیتی به عهده بگیرند.

 

معصومان (عليهم السلام) به کودکان و فرزندان خود شخصيت نيز می دادند که اين مرتبه ای بالاتر از تکريم و احترام است. يعنی نگاه آن ها به فرزندان و کودکان، نگاه به کودکانی نيست که روز خود را با سرگرمی و بازی به پايان می برند، بلکه آن ها را افرادی با شخصيت و با فهم و آگاهی می دانستند که در آينده بزرگان قوم خود خواهند شد و اين را به کودکان القا می کردند.

 

يکي ديگر از شيوه های شخصيت دادن ائمه به فرزندان خود، چنين بود که پاسخ برخي از مسائلی را که افراد از آن ها سؤال می کردند، به فرزندان خود ارجاع می دادند؛ که اين کار هم تمرينی برای کودک در شکوفايی استعداد اوست و هم معرفی کودک به ديگران. در مواردي نيز ائمه (عليهم السلام) در حضور ديگران از فرزندان خود سؤال می کردند و وقتی پاسخ می شنيدند به ديگران می گفتند: اين گونه فرزندان خود را تربيت کنيد. ابي السرد مي گويد:

روزی اميرمؤمنان علي (عليه السلام) از فرزندش حضرت حسن (عليه السلام) پرسيد: عقل چيست؟ وی پاسخ داد و همين طور چندين سؤال از وی پرسيد و پاسخ شنيد. سپس از حضرت حسين (عليه السلام) نيز چندين سؤال پرسيد و پاسخ شنيد. سپس امام علی (عليه السلام) خطاب به حارث اعور فرمود: ای حارث، اين احکام را به اولاد خود بياموزيد؛ زيرا موجب زيادی عقل و هوشياری و قدرت بر تصميم گيری می شود.

 

احترام به کودک در خود پنداره او مؤثر است و در نتيجه، اين خود پنداره در رفتار شخص تأثير می گذارد؛ زيرا رفتار انسان ها براساس شناختی است که از خود دارند و اين شناخت از خود، معمولاً از طريق نگاه ديگران به انسان حاصل می شود. بگذريم از معدود کسانی که فراتر از اين می نگرند و خود را چنان که هستند، می بينند.

 

اين عده نيز در ميان بزرگسالان اند، نه کودکاني که هنوز هر چيزی را از دريچه چشم ديگران می بينند و اساس شناخت و رفتار آنها را تقليد و تلقين شکل می دهد. بنابراين، اکثر انسان ها، به ويژه کودکان، خود را چنان می شناسند که ديگران در رفتار خود با آن ها، می نمايانند و بر طبق اين شناخت از خود، عمل می کنند، و اگر چنين نکنند دچار تضاد درونی، اضطراب و دلهره می شوند؛ زيرا انسان همواره به دنبال آرامش درونی است و اين آرامش وقتی است که رفتار بيرونی مطابق با شناخت درونی باشد. بنابراين، بر طبق شناخت از خود که از طريق نگرش ديگران به او حاصل شده است، عمل می کند.

 

حال اگر والدين و مربيان کودک در دوران شکل گيری شخصيت او با بي احترامی، تحقير، سرکوفت و سرزنش با وی برخورد کنند، شخصيت کودک به صورت شخصيتی ذليل، حقير، وابسته و منفی شکل خواهد گرفت و اگر با احترام و بزرگداشت با او برخورد کنند، شخصيت او به صورت شخصيتی عزيز، مستقل و مثبت شکل خواهد يافت، و در خود به ديده احترام می نگرد و رفتارش نيز بر طبق آن، رفتاری سالم، مثبت و بهنجار خواهد بود.

نویسنده این مطلب :

فرزند پرتال

به اشتراک بگذارید :

دیدگاه شما