تماشای بیش از حد تلویزیون میتواند آسیب زا باشد. کودکانی که بیش از 4 ساعت در روز پای تلویزیون می نشینند، دچار اضافه وزن میشوند. کودکانی که رفتارهای خشونت آمیز و برنامه های خشن تلویزیونی را می بینند،از دنیای پیرامون خود میترسند. شخصیت های تلویزیونی اغلب دست به رفتارهای مخاطره آمیز میزنند، سیگار می کشند و تبعیض بین جنس مذکر و مونث را تبلیغ میکنند.

چاقی

کارشناسان سلامت از مدتها پیش متوجه ارتباط تماشای تلویزیون با چاقی مفرط کودکان شده اند. تماشای تلویزیون موجب تنبلی و میل کودکان به مصرف تنقلات میشود. همچنین ذهن آنها مورد هجوم تبلیغات فراوان تنقلات مضر مانند چیپس و نوشیدنیهای بی خاصیت قرار میگیرد. مطالعات نشان میدهند که کاهش ساعت تماشای تلویزیون موجب کاهش وزن کودکان میشود و شاخص توده بدنی BMI آن ها را کم میکند.

خشونت

برای اینکه بدانید کودکان تا چه اندازه شاهد خشونت در برنامه های تلویزیونی هستند،به این آمار توجه کنید: یک کودک آمریکایی به طور متوسط تا سن 18 سالگی،دویست هزار حرکت خشونت آمیز را در تلویزیون میبیند. کودکان نسبت به خشونت حساس شده و پرخاشگر میشوند. کودک از خشونت موجود در برنامه های تلویزیونی تقلید میکند چون آن را روشی سرگرم کننده و مؤثر برای رسیدن به خواسته های خود میداند.

بسیاری از حرکات خشونت آمیز فیلمها توسط قهرمانان و آدمهای خوبی به نمایش گذاشته میشوند که کودکان از آنها تقلید میکنند. اگرچه والدین به فرزندان خود میآموزند که کتک کاری،کار خوبی نیست اما تلویزیون میگوید اگر آدم خوبی باشید اصلا اشکالی ندارد که دیگران را مورد ضرب وشتم قرار دهید. این تناقض،کودکانی را که میخواهند خوب و بد را از هم تمیز دهند سردرگم میکند. حتی شخصیت های منفی فیلمها نیز همیشه مسئولیت و عواقب کارهای بد خود را به عهده نمیگیرند یا به مجازات نمیرسند.

کودکان خردسال از تماشای تصاویر ترسناک و خشونت آمیز میترسند. حتی اگر به آنها بگویید این تصاویر واقعی نیستند،آرام نمیشوند چون هنوز نمیتوانند بین خیال و واقعیت فرق بگذارند. مشکلات رفتاری،کابوس و اختلال در خواب از جمله پیامدهای تماشای خشونت در تلویزیون است. کودکان بزرگتر نیز از تماشای خشونت، خواه در فیلمها و خود در تصاویر واقعی و اخبار، میترسند. منطق و دلیلی که در این سن و سال برای کودکان میآورید میتواند سودمند باشد، بنابراین مهم است که با آنها روراست باشید تا تر سشان بریزد. همچنین اجازه ندهید کودکان برنامه های ترسناک را تماشا کنند.

رفتارهای مخاطره آمیز

تلویزیون سرشار از برنامه ها و آگهی های بازرگانی است که رفتارهای خطرناک را تبلیغ میکند و آنها را سرگرم کننده و هیجان انگیز جلوه میدهد. اغلب هیچ صحبتی از عواقب رفتارهای خطرناکی مانند استعمال دخانیات،مصرف موا دمخدر و غیره به میان نمیآید. مطالعات نشان میدهند نوجوانانی که چنین رفتارهایی را در تلویزیون میبینند،خیلی زودتر از همسالان خود مرتکب خطا میشوند.اگرچه تبلیغ سیگار در تلویزیون ممنوع است اما کودکان و نوجوانان در برنامه ها و فیلمهای تلویزیونی شخصیتهای سیگاری فراوانی را مشاهده میکنند و در نتیجه استعمال دخانیات از نظر آنها رفتاری قابل قبول جلوه میکند. در واقع کودکانی که روزانه بیش از 5 ساعت تلویزیون تماشا میکنند، بیشتر از کودکانی که دو ساعت تلویزیون میبینند به کشیدن سیگار تمایل نشان میدهند. (در ایران خوشبختانه کشیدن سیگار کمتر به نمایش در می آید).

تبلیغات

براساس آمار، کودکان آمریکایی سالانه 40 هزار آگهی بازرگانی (از تنقلات و اسباب بازی گرفته تا کارتون) میبینند و تمام این تبلیغات برای آنها ایده آل و مطلوب به نظر میرسد، انگار که باید تمام این چیزها را داشته باشند. تبلیغات معمولا بسیار بهتر از واقعیت به نظر میرسند. بیشتر کودکان زیر هشت سال معمولا متوجه این واقعیت نمیشوند که تبلیغات برای فروش رفتن کالا هستند. کودکان زیر 6سال هم نمیتوانند نیت و منظور یک آگهی بازرگانی را درک کنند،مخصوصا اگر شخصیت مورد علاقه آنها در آن حضور داشته باشد. حتی به کودکان بزر گتر هم باید گاهی یادآوری کرد که هدف از تبلیغات چیست.

البته دور کردن کودکان از تمام پیامهای تبلیغاتی غیرممکن است. شاید تلویزیون را خاموش کرده یا مدت زمان تماشای آن را کم کنید اما باز هم کودکان این پیامهای بازرگانی را خواهند دید.

کاری که شما باید بکنید این است که به کودک خود یاد بدهید با صحبت کردن درباره محصولات تبلیغاتی به یک مصرف کننده مقتصد و صرف هجو تبدیل شود. از کودک، سؤالاتی بپرسید که ذهن او را تحریک کند،مثلا: از چه چیز این محصول خوشت میآید؟ فکر میکنی واقعا به همان خوبی است که در تلویزیون نشان میدهد؟ فکر میکنی این خوراکی سالم است؟

وقتی کودک درباره تبلیغ موردنظر از شما سؤالی میپرسد جواب او را بدهید و بگویید که هدف از پخش این تبلیغات این است که مردم چیزهایی را بخرند که واقعا به آنها نیازی ندارند. بگویید این تبلیغات باعث میشوند ما فکر کنیم اگر فلان کالا را داشته باشیم خوشحال و شاد میشویم. گفت وگو با کودکان درباره واقعیت موجود میتواند آنها را به فکر فرو ببرد.