تنبلی، پدیده‌ای آزار دهنده و مانعی برای رسیدن به اهداف است. این پدیده می‌تواند از همان دوران کودکی در وجود افراد رخنه کرده و تبدیل به یک عادت همیشگی شود. براین اساس لازم است ریشه‌های بروز این مشکل و نیز روش‌های پیشگیری و بر طرف سازی آن را فراگیریم تا بتوانیم کودکانی فعّال و پویا تربیت کنیم.

• چگونه تنبلی را از او بگیریم؟

برای حل مشکل تنبلی و اصلاح این رفتار در کودک، توجه به نکات کاربردی زیر می‌تواند سودمند باشد:

با احترام انجام کاری را از کودک خود بخواهید. درخواست مؤدبانه را همه قبول می‌کنند و در مقابل، برخورد تند باعث لجبازی کودکان می‌شود. بر کارهای کودک نظارت کنید. کاری را که از کودکتان خواسته‌اید، به قدری دنبال کنید تا آن را انجام دهد. عدم نظارت والدین باعث تنبلی و کوتاهی کودک در انجام وظایفش می‌گردد. همچنین باید آن را تا آخر پیگیری کنید تا انجام دهد و گرنه اگر وسط کار او را به حال خود رها کنید و او دستور شما را انجام ندهد، سهل انگاری را خواهد آموخت.

انتظارات خود را از کودک تنظیم کنید. انتظار شما از کودکتان باید براساس توانمندی و سن کودک باشد نه بیشتر. اگر تکلیفی بیشتر از توان کودک از او انتظار داشته باشید، به احتمال زیاد نخواهد توانست آن را انجام دهد؛ در نتیجه به دنبال راهی برای فرار می‌گردد و یکی از دم‌دستی‌ترین راه‌ها، دروغ گفتن است. طوری شرایط را تنظیم کنید تا کودک از کارش لذت ببرد. کاری که باعث رنج و عذاب باشد، کسی علاقه به انجام آن دارد و کودکان هم از این قانون با شدت بیشتری پیروی می‌کنند.

کودک را «پادو» قرار ندهید. دقت کنید که به کودک زیاد دستور ندهید. بطوری که نقش او به یک پادو مبدل شود و شما را یک فرد منطقی و منصف نداند. کمک به دیگران را از همان خردسالی یادش بدهید. خردسالان علاقه به کمک به والدین را دارند. والدین می‌توانند از این علاقه و استعداد به نحو مطلوب بهره برداری کنند. از ابتدای خردسالی به کودک وظایفی در حد توان او محول کنید. مثلا یک خردسال می‌تواند لباس، اسباب بازی، قند و چیزهای دیگر را از زمین جمع‌ آوری کند.

برای دستور دادن از جملات ساده و قابل فهم کودک استفاده کنید. همچنین با یادآوری، از فراموش نکردن آن کار از سوی کودک اطمینان حاصل کنید. هرگز در برخورد با اهمال کاری کودک عصبانی نشوید. عصبانی شدن نشان دهنده شکست شماست و در اینصورت کودک خود را ملزم به انجام دستورات نمی‌بیند. کافی است با حالتی جدی و مصمم آن را یادآوری کنید و نیازی به عصبانیت یا سرکوفت نمی‌باشد.

هنگامی که کودک شما در برخی از امور خوب عمل می‌کند، از کارش تعریف کنید تا در بقیه زمینه‌ها نیز بهبود یابد. در صورتی که راهکارهای دیگر کارساز نبود، محرومیت کودک از برخی امتیازات؛ مثل بازی کردن، پول توجیبی و اسباب بازی، می‌تواند به اصلاح رفتار تنبلی کودک، کمک کند.