تـظاهرات لجـبازی

لجـبازی به صورت‌ سرپیچی‌ از‌ درخواستهای کـه حـتی مـمکن مورد علاقهء کودک باشد‌،سرپیچی‌ از دستورهای دیگران، آسیب رساندن به خود(گریه کردن، فریاد کشیدن،گاز گرفتن،ناسزا گفتن،خودداری از خـوردن غـذا‌،کـوبیدن‌ مکرّر‌ پاها و سر به زمین)،آسیب رساندن بـه دیـگران و شکستن وسایل‌ تظاهر می‌کند.

علل ایجاد لجبازی:

1-طبیعت کودک

به نظر می‌رسد که طبیعت کودک بین یک تا سـه سـالگی‌ او‌ را‌ تـحریک می‌کند و وامی‌دارد که خودش تصمیم بگیرد و در مقابل هر نوع‌ فـشاری‌ از جانب دیگران مقاومت کند.مبارزه و کوششی که کودک بدون داشتن تجربهء کافی در این دو‌ جهت‌ مبذول‌ می‌دارد،او را در تصمیم خـود مـحکم و مـصمم می‌کند.خصوصا اگر والدین‌ کودک‌ افرادی‌ کنترل‌کننده نیز باشند و بخواهند بـر رفـتار کودک تسلّط پیدا کنند،در این صورت کودک‌ ابتدا‌ به‌ صورت ارادی لجبازی می‌کند،ولی کم‌کم این رفتار را بـه صـورت عـادت تا سنین‌ بزرگسالی‌ ادامه خواهد داد.

2-اعمال روش خصمانه و محدودکننده:

برخی از والدین احساس خـصمانهء شـدیدی‌ در‌ اطـفال‌ خودشان به وجود می‌آورند و اجازهء ظاهر ساختن این احساس را به کودک نمی‌دهند.گاهی‌ طـفل‌ بـه گـونه‌ای در محدودیت قرار می‌گیرد که حتی نمی‌تواند بطور خودآگاه خصومت را‌ درک‌ کند‌.والدین متخاصم و مـحدودکننده حـالات عصبی در فرزندانشان ایجاد می‌کنند.ترکیب عوامل خصومت و محدودیت؛ایجاد انزجار‌،لجاجت‌ و نفرت مـی‌کند کـه بـخشی از آن به سوی خود فرد معطوف می‌شود‌ و به‌ صورت‌ لجبازی و ناراحتی درونی احساس می‌گردد.

2-دخـالت بـیش از حدّ در کارهای کودک:

امر و نهی بیش‌ از‌ حد‌ به کودک مخصوصا درسنی که او بـرای کـسب اسـتقلال تلاش می‌کند‌، حالات‌ شدید تضادّ را به وجود می‌آورد.بدین صورت که طفل مایل است مـطابق خـواست خود عمل‌ کند‌ و از طرف دیگر تحت فشار خواستهای والدین قرار می‌گیرد.نـتیجهء ایـن امـر‌ اضطراب‌ شدید و پافشاری بر روی خواست خود است‌ که‌ اگر‌ با روش صحیح درمان نشود، لجاجت بـرای‌ هـمیشه‌ در رفـتار فرد تثبیت خواهد شد.

4-وادار کردن کودک به شتابزدگی در کارها‌:

معمولا‌ اگر والدیـن یـا مراقبان کودک‌ فرصت‌ کافی برای‌ انجام‌ برخی‌ از کارها به کودک ندهند و کودک‌ از‌ نظر رشد و تکامل در مـرحله‌ای بـاشد که نیازمند دقت و صرف وقت بیشتری‌ است‌، این امر باعث عصبانیت کـودک شـده‌،به تدریج به ایجاد‌ لجبازی‌ و توسعهء آن مـی‌انجامد.

4-خـستگی،گـرسنگی‌ و بیماریهای‌ جسمانی:

معمولا کودکان بعد از فعالیت روزانـه و خـستگی ناشی از آن،لجباز و بد‌ اخلاق‌ می‌شوند.تأخیر در ساعت صرف‌ غذا‌،لجبازی‌ آنها را افزایش‌ مـی‌دهد‌ و وضـع نامساعد جسمانی نیز‌ موجب‌ بـروز لجـبازی و بد اخـلاقی مـی‌گردد.

6-یـکنواختی در برنامهء زندگی:

یک برنامهء ثابت و یـکنواخت در‌ زنـدگی‌ باعث عصبانیت و ناراحتی کودکان می‌شود.در‌ واقع‌ این امر‌ سلامت‌ کودک‌ را به مـخاطره مـی‌اندازد‌.یک برنامهء متنوع و درعین‌حال منظم بـه ایجاد کانون گرم خـانوادگی و رابـطهء صمیمی میان اعضای خانواده‌ کـمک‌ مـی‌کند.

درمان‌ لجبازی‌

از‌ آنجا‌ که لجبازی کودکان‌ رفتاری‌ اسـت کـه در جریان رشد ظاهر می‌شود،مـی‌بایست اقـدامات اطـرافیان در جهت تعدیل ایـن رفـتار باشد‌.اطرافیان‌ و به‌ ویـژه والدیـن در مقابله با لجبازی اطفال‌ باید‌ به‌ این‌ نکات‌ را‌ رعایت کنند:

1-به کودکان استقلال عـمل بـدهید،چرا که آنان باید بتوانند بـه تـنهایی خودشان را اداره کـنند و امـیال و آرزوهـای مستقل داشته باشند.بـا آزاد گذاشتن کودکان‌ برای انجام کارهای مربوط به خود و راهنمایی به موقع آنان می‌توان به رشـد اسـتقلال در آنها کمک کرد.به عنوان مـثال، کـودک را بـرای غـذا خـوردن آزاد بگذارید،سپس بـا‌ مـلایمت‌ و مهربانی چگونگی در دست گرفتن قاشق و صرف غذا را به او آموزش دهید.این امر اید مقارن سنین 3 سـالگی صـورت گـیرد.

2-از دخالت بیش از حد در کارهای کودک‌ بپرهیزید‌،زیـرا سـن کـودک اقـتضاء مـی‌کند کـه دائما به اطراف بدود و تحرّک داشته باشد. هرگاه کودک مشغول بازی و فعالیت است،در کار او دخالت‌ نکنید‌.اجازه دهید به فعالیت خود‌ ادامه‌ دهد و نوع فعالیتش را انتخاب نـماید.مطمئن باشید وقتی که خسته شود آرام می‌گیرد. به این ترتیب کودک امکان انتخاب و پیشرفت و تجربه را مطابق‌ خواستش‌ به دست می‌آورد.به‌ عبارت‌ دیگر تمایلات خود را به او تحمیل نکنید.

3-از وادار کردن کـودک بـه تعجیل در کارها اجتناب کنید.به عنوان مثال وقتی که کودک مایل است لباسش را بپوشد و یا‌ آن‌ را از تن بیرون آورد،فرصت کافی در اختیار او قرار دهید تا بیاموزد که در هر کاری صـبر و حـوصله به خرج داده،میزان دقت خود را افزایش دهد.

4-موقع‌ غذا‌ خوردن بدون‌ اینکه به او اصرار کنید،بگذارید خودش غذایش را بخورد و موقعی که غذای او تـمام شـد بگذارید‌ هر وقت که مـایل اسـت از سر سفره بلند شود و کنار‌ برود‌.

5-حمام‌ کردن کودک را کمی زودتر شروع کنید تا فرصت اب بازی داشته باشد.

6-موقعی که وقت خوابیدن ‌‌یا‌ رفـتن بـه گردش و یا مراجعت بـه مـنزل فرامی‌رسد،در حالی که کودک دربارهء‌ مطالب‌ جالب‌ و شیرین صحبت می‌کنید،او را هدایت نمایید.نظر کودک را در مورد مسائل نپرسید،زیرا‌ در پاسخ کلمهء نه را بطور پی‌درپی تکرار خواهد کرد.

7-به خاطر داشته‌ بـاشید کـه شما یک‌ فرد‌ بزرگسال هستید و او یک کودک است.از تنبیه، سرزنش و پرخاشگری و لجبازی با کودک خودداری نمایید.

8-اجازه ندهید که کودک به خود آسیب برساند،برای مثال بطور مکرر سرش را بـه زمـین‌ یا دیـوار بکوبد،زیرا این عمل خطرهای جبران‌ناپذیری به دنبال دارد.مراقب کودک باشید،احساساتش را به بازی نگیرید و او را به حـساب آورید.پس از آنکه لجبازی و کج خلقی کودک‌ برطرف‌ شد و آرام گرفت در موقع مـناسبی مـوضوع را بـه‌طور منطقی و با ملایمت با او در میان بگذارید.به او بفهمانید که این رفتاری نیست که از یک کودک خوش اخـلاق‌ ‌ ‌سـر‌ بزند،و اینکه شما این رفتار را دوست ندارید و پدر هم تأکید دارد که این‌گونه اعمال نـباید تـکرار شـود.سپس در مورد آسیبهای احتمالی ناشی از کوبیدن سر به دیوار‌ یا‌ زمین یا کودک صحبت کـنید.

9-خود را در مظان اتهام قرار ندهید و به ویژه در حضور کودک خود را پدر و مادر ناموفقی اطـلاق نکنید،زیرا گاهی وقـوع ایـن موارد‌ اجتناب‌ناپذیر‌ است‌.وجود لجبازی در سنین بین‌ یک‌ تا‌ سه سالگی طبیعی است.سعی کنید با قلبی آکنده از محبت به حل مسائل زندگی‌تان بپردازید.

01-از ایجاد شرایطی که‌ منجر‌ به‌ بر هـم خوردن وضع آرام خانواده می‌شود،جلوگیری‌ کنید‌.در صورت بروز لجبازی در کودک،جار و جنجال به راه نیندازید.عصبانی،ناراحت و دلسرد نشوید.آیندهء بهتر و درخشانتری در‌ پیش‌ است‌.