سازگاری و سلامت روانی کودک وابسته به زندگی در محیطی سالم است.محیطی که‌ خالی از اختلاف، درگـیری و خشونت باشد.در زندگی خانوادگی اختلاف سلیقه بیش و کم‌، پدید می‌آید.این امری‌ طـبیعی‌ و حتی ضروریست. ولی آنچه کـه مـهم است این است که این امر به اختلاف و منازعه نباید بکشد. دعوای والدین هرچند هم که مخفیانه باشد. باز هم طفل می‌فهمد‌ و از آن سر درمی‌آورد. منازعات پدر و مادر، پرخاش ها، کـشمکش ها، زد و خوردها، ناسزاگویی ها و قهرکردن ها، شرایط نامطلوبی برای کودکی که در حال رشد است، ایجاد می‌کند.

عوارض این منازعات که دامن گیر کودک در‌ خانواده‌ می‌شود، شامل موارد ذیل است:

1- این اختلافات، تعادل جسمی و روانی کـودک را بـه هم میزند. این اختلافات باعث بروز و نگرانی و اضطراب در کودک شده و خود را بصورت ناراحتی های شکمی،شب‌ ادراری‌،عقب‌ماندگیتحصیلی،ناخن جویدن و مکیدن انگشت نشان میدهد. هرچه اضطراب کودک بیشتر باشد، میزان یـادگیری او کـمتر است و همین عامل، کودک را دچار عقب ماندگی تحصیلی میکند.

2- کودک با مشاهده‌ مشاجرات‌ والدین بر اثر تقلید می آموزد که تنها راه مقابله با مشکلات، همین دعواها و زد و خورده است. به همین دلیل ایـن گونه کـودکان در بیرون از منزل، زیاد کتک کاری می کنند و دیگران را‌ اذیت‌ می کنند‌.

3- معمولا پدر و مادر،وقتی باهم‌ اختلاف‌ پیدا‌ می کنند، هرکدام سعی دارند که تقصیر را به گردن دیگری، انداخته و فرزند را به طرف خود کـشانده و او را بـا خـود موافق‌ ساخته‌ و در‌ خانه جبهه‌بندی ایـجاد کـنند. در ایـن میان کودک‌ دچار‌ سردرگمی و کشمکش روانی می شود. بدین معنی که نمیداند باید از کدامیک جانبداری کند و حق را به جانب کدامشان بدهد‌. زیـرا‌ هـر‌ دو مـورد علاقۀ او هستند. اگر فقط از یکی از‌ آن ها طرفداری کـند، مـمکن است تنفر و خشم دیگری را نسبت به خود برانگیزد و اگر نسبت به هر دو نظر‌ موافق‌ نشان‌‌دهد، خودش دچار اضطراب و نـگرانی و تـشویش مـی شود.

4- گاهی اوقات خانواده‌هایی که دائما‌ در‌ دعوا و مشاجره بسر می‌برند، اثرات زیـانبارتری بر روی کودکان دارند تا خانواده‌هاییکه پدر و مادر از هم‌ جدا‌ شده‌اند‌. به این صورت که اگر اولیأ، دائما در حال نـزاع و مـشاجره بـاشند‌، کودک‌ ممکن است‌ مبتلا به ترس شدید از اینکه اولیأ او می‌خواهند از هم جـدا شـوند، گردد‌. همین‌ ترس‌ در کودک تولید اضطراب دائمی و آزاردهنده خواهد کرد. در خانه‌ای که نزاع وجود دارد‌، و زن‌ و شـوهر بـا سـخنان نامناسب از هم پذیرایی به عمل می‌آورند، در خانه‌ای که دو‌ همسر‌، دائما‌ از هم رنجیده خـاطرند، و کـودک، شـاهد رفتارهای آن ها است، دیگر امیدی به سازگاری کودکان‌ وجود‌ نخواهد داشت.

5- قسمتی از احساس ایـمنی کـودک بـه این مسئله بستگی دارد که‌ والدین‌ آن ها‌ تا چه حد همدیگر را دوست دارند. کودک در بـرابر دعـوای والدین اغلب غمگین، ناامید‌ و دلواپس‌ بوده، امنیت خود و آن ها را در خطر می‌بیند و منشأ بـسیاری از فـرارها‌ و مـفاسد‌ اجتماعی‌ از همین جاست. کودکی که احساس امنیت خود را از دست می دهد ممکن است فردی‌ تـو‌ سـری‌خور‌ و یا برعکس عقده‌ای و شرور بار بیاید.

• پیشگیری‌ها

1- پدر و مادری می‌توانند عشق و احترام‌ فرزند‌ را بـرای هـمیشه بـرای خود محفوظ نگهدارند که هرگز کودک را تشویق به جانبداری و حمایت از‌ یکی‌ از طرفین ننمانید.

2- بهتر اسـت کـه دعواهای شدید، وقتی صورت گیرد که‌ اطفال‌ حضور نداشته باشند و اگر کـودک نـاگهان و بـطور‌ غیرمنتظره‌ در‌ میان دعوای پدر و مادر وارد اتاق شد‌، بهتر‌ آن است که والدین اعتراف کنند که دعوا مـیکنند نـه ایـنکه…. ناگهان ساکت شوند‌ و با‌ خشونت کودک را از اتاق‌ بیرون‌ کنند.

3- زنان‌ و مردان‌ بـاید‌ بـداند که از همان ابتدای زندگی‌ حرمت‌ یکدیگر را نگهداشته و زبان به ناسزا نگشایند تا عادت بد دهنی در خانواده‌ رواج نـیابد.

4- راه دیگر پیشگیری از داد‌ و فریادها این است که وقتی‌ به شدت‌ عصبانی هستیم، چشم هایمان را ببندیم‌. عـضلاتمان‌ را شـل کنیم، نفس عمیق بکشیم. کمی آب بنوشیم. دربـارۀ مـسئله فـکر کنیم‌ و عاقلانه‌تر‌ تصمیم بگیریم.