در رابطه با تنبیه بدنی در‏ سيره معصومان (ع) و زندگي آن ها، موردي يافت نمي ­شود كه آن بزرگواران يكي از فرزندان خود يا ديگران را تنبيه بدني كرده باشند. اما اين كه چرا معصومان (ع) تنبيه را در مواردی جايز دانسته اند، به اين دليل است كه دست مربي و والدين در امر تربيت بسته نباشد و احياناً اگر بر اثر قصور يا تقصير در امر تربيت كار به جايي رسيد كه لازم بود براي جلوگيري از تخلف كودک و يا وادار كردن او به كار لازمي، نياز به تنبيه باشد، بتوانند از اين راه استفاده كنند.

البته اين جواز، همراه با محدوديت­ هايي است. در روايات، تنها در موارد سرنوشت ساز (نه براي هر عملي كه از كودک سر مي­ زند و احياناً مورد پسند والدين نمي­ باشد) اجازه داده شده است كه والدين از شيوه تنبيه بدني استفاده كنند؛ آن هم محدود و به گونه­ اي كه آسيبي به كودک وارد نگردد و بدنش سرخ و کبود و زخمی نشود، و صرفاً در جهت بازداشتن او از كار خطرناكي كه انجام مي دهد، آن هم در مرحله آخر، كه راهي جز تنبيه باقي نمانده باشد.

اما بايد ديد كه حدود تنبيه بدني تا كجاست؟ و پدر و مادر تا چه مقدار و با چه وسيله اي مي­توانند كودك را تنبيه كنند؟ آيا آنان مجاز هستند كه با چوب يا شلاق، وحشيانه كودكان را به اصطلاح خود ادب و در حقيقت شكنجه كنند و بدن آن ها را كبود و زخمي نمايند. آيا والدين اجازه دارند در هر سني كودك را تنبيه بدني كنند؟ آيا مي­ توانند هرگاه كه از نافرماني فرزندانشان به خشم آمدند، ديوانه وار به جان كودكان معصوم بيافتند و علاوه بر دشنام و ناسزا گويي، آن ها را به باد كتک بگيرند؟ بي ترديد پاسخ منفي است و چنين تصوري كه برخي از والدين ناآگاه درباره تاديب و تربيت فرزند خود دارند به كلي غلط است.

متأسفانه، تربيت در نظر بيشتر والدين، چيزي جز تنبيه نيست؛ از آثار تربيتي گذشتگان نیز بدست مي آيد كه آنان تنبيه، به ويژه بدنی را اساسي ترين و نخستين عامل تربيت مي دانستند. و بيش از هر عامل ديگر از آن استفاده مي كردند. و معتقد بودند كه روح شيطاني در كالبد بزهكاران و خلافكاران حلول كرده است. و جز با سخت ترين تنبيه از كالبد آنان خارج نمي­ گردد.

غزالي مي­ گويد: «معلم مي­ تواند با ابزار ترس، كودک را ادب نمايد و اگر مؤثر نيفتاد، او را با شلاق ادب آموزد.» مربيان غربي نيز تنبيه را اصيل ترين عامل تربيت مي­دانستند. داروين، آدمي را جنايت كار فطري مي ­دانست و معتقد بود كه كودک و نوجوان روح حيواني دارند و بايد مانند چهار پايان تنبيه شوند، تا ادب و اخلاق بياموزند؛ در حالی که واژه تربيت در واقع به معناي تعليم دادن يا پرورش، شامل مجموعه اي از روش هاي مثبت و منفي است. وقتي کودکان خود را تربيت مي کنيد، به آن ها مي آموزيد که چطور رفتار کنند.

تنبيه بدني كودكان به عنوان پديده‌اي تاريخي كه از ديرباز در تمامي جوامع و فرهنگ هاي مختلف، اشكال گوناگوني از آن وجود داشته و حتي اكنون هم در جوامع متعددي امري رايج و متداول بوده و حتي در برخي از متون ديني مربوط به مذاهب و اديان مختلف، انجام آن مجاز شمرده شده، اكنون مدت هاست كه به عنوان اقدامي مغاير با حقوق بشر در نظام بين المللي حقوق بشر به رسميت شناخته شده است و تحت عناويني نظير، نقض حقوق كودک، خشونت عليه كودكان، نقض حقوق بشر و…در نظام بين المللي حقوق بشر منع و محكوم مي‌شود.

تنبيه گرچه اثر فوري دارد و به عنوان يک عامل بازدارنده ممكن است كودک را از ارتكاب كارهاي زشت و از ادامه ي تخلف بازدارد ولي معمولاً کودک را نسبت به زشتي کار، آگاه نمي‌سازد و انگيزه­ هاي دروني را تغیير نمي­ دهد و به تغيير دروني رفتار نمي­ انجامد. كودكي كه از ترس تنبيه دست به كاري نمي­ زند، ممكن است در خلوت آن كار را انجام دهد، يا پنهان كاري كند؛ علاوه بر اين، تنبيه تنها به كودک مي­ گويد كه چه كاري را نبايد انجام دهد، اما رفتار درست را به او ياد نمي­ دهد.

مثلاً تنبيه ممكن است پرخاشگري كودک شما را كنترل كند، اما به او ياد نمي­ دهد كه چگونه دوستانه رفتار كند. بنابراین تنبیه گاهی اصلاً اثر تربيتي ندارد، گذشته از اين که اثرات منفي زيادي نيز بر روح و روان کودک باقي مي‌گذارد. اصول تربيت اقتضا مي‌کند که آدمي عمل خلاف را نه از ترس تنبيه، بلکه به صرف خلاف بودن آن مرتکب نشود و تنها براي اين که وجدانش از ارتکاب به گناه مبرا باشد، از انجام آن سر باز زند. پس تنبيه، در درازمدت عملاً رفتار تنبيه شده را از خزانه ي رفتار حذف نمي‌کند و توفيق موقتي آن به بهاي گزاف کاهش کارآمدي کلي فرد تمام مي‌شود. چنين به نظر مي‌رسد که «تنبيه» صرفاً رفتار ناشايست را پس مي‌زند و زماني که ديگر تهديد تنبيه وجود نداشته باشد، نرخ پاسخ، به ميزان اوليه باز مي‌گردد. بنابراين، گرچه تنبيه اغلب خيلي مؤثر به نظر مي‌رسد، اما در واقع اثري ناپايدار برجاي مي‌گذارد و در درازمدت بي‌تأثير است.

با این وصف، توصیه می شود به جای تنبیه بدنی، به روش های جایگزین روی بیاورید؛ روش هایی مانند: فرستادن كودک به اتاقش، بي اعتنايي به كودک (قهر كردن با كودک)، ناديده گرفتن (بي توجهي)، تغيير محيط، تذكرِ تلويحي، عتاب (تهديد)، حذف پاداش ها و امتيازها (جريمه) و…