امتحانات برای همه معلمان ودانش آموزان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و هر دو گروه در این ایام به دنبال کسب نتایج ماه ها کار وتلاش خود می باشند. با توجه به این که گاهی بعضی از سوالات طرح شده در هنگام ارزیابی فاقد استاندارد کامل بوده و نواقص و اشکالاتی دارد، برای رفع این اشکالات هر چند جزیی، قواعد اصلی طراحی سوال که باید مورد توجه قرار گیرد بیان می شود. حال معلمان برای طراحی سؤالات امتحان به یکسری نکات باید توجه نمایند:

۱- در تدوین سوالات بودجه بندی کتاب رعایت شود: متن سوال راهنمای پاسخ آن سوال یا دیگر سوالات نباشد. (هر پرسش باید از پرسش های دیگر مستقل باشد و پاسخ هیچ پرسشی نباید از روی متن یا گزینه های پرسش های دیگر حدس زده شود.)

۲- سوالات با عبارتی دقیق گویا و دور از ابهام طرح شوند: اصول ساده نویس و روشنی در بیان سوال اهمیت خاصی دارد. طرز بیان سوال باید چنان باشد که آزمایش شوندگان کاری راکه باید انجام دهند را بفهمند. به بیان دیگر عدم پاسخ گویی دانش آموزان باید صرفا به دلیل نداشتن دانش و مهارت لازم در مورد فرآیند یادگیری مربوط به سوال باشد نه عدم توانایی در درک مفهوم سوال.

۳- در طراحی سوالات به متن کتاب و محتوای اصلی درس تاکید شود، تا میزان پاسخگویی دانش آموزان بیانگر درجه توان و عملکرد تحصیلی وی در آن باشد و دانش آموزان را از حفظ طوطی وار محصور شدن در قالب مطالبی که فهم و یادگیری او را در حد ضعیفی نگه دارد خودداری شود. چنانچه نیاز به انعکاس سوال یا سوالاتی که تمرین کتاب یا …. باشد، تغییراتی جزیی در آن ضرورت دارد و هیچ سوالی نباید خارج از کتاب باشد.

۴- برای سوالات انشایی دامنه و حد در نظر گرفته شود. زمان و رشد سنی دانش آموزان را باید در نظر گرفت و حدود و اندازه تقریبی و طول هر پاسخ سوال انشایی از طرف طراح مشخص و تعیین شود.

۵- در توزیع بارم هر سوال به قسمت های مختلف پاسخ آن دقت شود. نمره اختصاص داده شده به هر سوال می بایست با اجزای تقسیم شده اش متناسب باشد. مثلا برای یک سوال ۳ جزیی نمیتوان ۱ نمره در نظر گرفت.

۶- سوالات از نظر علمی صحیح طرح شوند. سوالی از نظر علمی صحیح است که در مورد صحت و سقم پاسخ آن بین مصححان اتفاق نظر وجود داشته باشد و سوالی که بدنه (صورت مسئله) آن غلط باشد، یک سوال علمی نیست.

۷- سوالات از قوه تمییز و مناسب برخوردار باشند. حساسیت سوالات طراحی شده باید به گونه ای باشد که دانش آموزان موفق را از دیگر دانش آموزان جدا سازد.

۸- سوالات باید از اعتبار لازم برخوردار باشد. اعتبار یعنی اگر یک آزمون دو بار در مورد یک آزمودنی به کار رود نتایج تقریبا یکسانی به دست می آید می توان گفت که اعتبار یک آزمون ثبات و پایایی نتایج آن در اجراهای متعدد است.

۹- نوع سوالات با سطح یادگیری مورد سنجش و اهداف امتحان، هم خوانی داشته باشد.

۱۰- سوالات از روایی لازم برخوردار باشند. روایی یعنی آزمون چیزی را اندازه بگیرد که برای آن ساخته شده است. مثلا آزمونی که برای اندازه گیری معلومات دانش آموزان در درس ریاضی ساخته شده نباید معلومات آنان را در ادبیات فارسی اندازه بگیرد.