دسامبر 13
بازدید : 1148
نظرات : بدون دیدگاه
نكاتی از سیره تربـیتی امام حسین(ع)

تـربـیت صحـیح فرزندان از ضروری تـرین وظایف والدین بـه شـمار می آید. انجـام دادن این وظیفـه مهم، حـسـاس و ظریف بـدون تـكیه بر دیدگاه های صاحبنظران آگاه و مطمئن ممكن نیست. ما معتقدیم كه معصومان (علیهم السلام) در همه ابعاد هدایتی و تـربـیتـی، الگوهایی كامل و مطمئن بـه شمار می آیند و تـكیه بـر دیدگاه […]

تـربـیت صحـیح فرزندان از ضروری تـرین وظایف والدین بـه شـمار می آید. انجـام دادن این وظیفـه مهم، حـسـاس و ظریف بـدون تـكیه بر دیدگاه های صاحبنظران آگاه و مطمئن ممكن نیست. ما معتقدیم كه معصومان (علیهم السلام) در همه ابعاد هدایتی و تـربـیتـی، الگوهایی كامل و مطمئن بـه شمار می آیند و تـكیه بـر دیدگاه ها و رفتـارهای تربیتی آنان در مسیر تحقق وظیفه خطیر تربیت فرزندان، بهترین ره توشه است. معصومان( علیهم السلام) همه نور واحد بـوده، هدف مشترك داشتند؛ ولی به اقتضای موقعیت های گوناگون در سیره تربـیتی آنان دیدگاه ها و رفتارهای تـربـیتـی مختلفی بـه چشم می خورد. كنار هم نهادن مجموعه دیدگاه ها و رفتارهای تربـیتی آنان الگویی كامل از نظام تربیتی اسلام عرضه می كند.

در میان معصومان (علیهم السلام) امام حسین (ع) از موقعیت ویژه ای برخوردار است و این موقعیت به زندگی و سیره تربـیتـی آن حضرت بـرجستـگی خاصی بـخشیده است. این مقاله بـر آنست تا نكاتی از سیره تربـیتی آن حضرت را در دو بخش ارائه كند: بخش اول برخی نكات تربیتی است كه تا پیش از حادثه كربـلا تحقق یافته و به ما رسیده است و بخش دوم نگاهی مستقل بـه حادثه عظیم كربلا و بیان نكات تربـیتی آن. ذكر این نكته مفید می نماید كه از بـخش پـایانی عمرِ شریف حضرت – یعنی زمان وقوع حادثـه كربـلا – نكات تربیتی بیشتـری در دستـرس داریم. سبـب این امر دو چیز می تـواند باشد: نخست آنكه حـادثـه كربـلا بـه خـاطر بـی نظیر بـودن آن بـیش از سـایر حـوادث مورد تـوجـه سـیره نویسـان و مورخـان واقـع گردید و بنابراین اسناد بیشتری از آن در دسترس است كه می توان از لابـلای آن نكات تربیتـی بـیشتـری كشف كرد؛ و دیگر آنكه در این مقطع از عمر شریف حـضرت، فرزندان و اهل بـیت او بـه طور مسـتـقیم همراهش بودند و در نتیجه زمینه بروز نكات تربـیتی بـیشتری فراهم بـوده است؛ و شاید این امر یكی از اسـرار پـافشاری امام بـر حـضور اهل بـیت در كربـلا بـوده است. از اینرو شایسته است پـژوهشگران عرصه تربیت اسلامی فرصت را غنیمت شمرده، حادثه كربلا را بـا توجهی عمیق تر از منظر تربـیت بـنگرند و نكات تربـیتی سودمندی را از آن استخراج كنند.
اظهار محبت به فرزندان امری درونی اسـت كه خـداوند آن را در دل والدین بـه ودیعت نهاده است. اما آنچه در این میان مهم می نماید و آثار تربیتی در پی دارد ابـراز آن است. این امری اختیاری است و والدین و مربـیان می توانند در پـرتو آن زمینه تربـیت صحیح را فراهم آورند. چه بـسیارند والدینی كه نسبت به فرزندان خود محبـت فراوان دارند اما آن را ابراز نمی كنند در حالی كه محبـت وقتی سازنده و تـأثیر گذار خواهد بـود كه فرد مورد محبـت از آن آگاهی یابـد. امام حسین (ع) بـه عنوان الگوی تـربـیتـی مطمئن و كامل، محبـت بـه فرزندان را از نیازهای ضروری آنان دانسته، در قالب های گوناگون بـه ابـراز آن می پـرداخـت. گاه بـا در آغوش گرفتـن و بـه سـینه چسبانیدن خردسالان، زمانی بـا بـوسیدن آنان و گاه بـا بـه زبـان آوردن كلمات شیرین و محبت آمیز. عبیدالله بن عتبه چنین می گوید: «نزد حـسـین بـن علی(ع) بـودم كه علی بـن حـسـین(ع) وارد شـد. حسین(ع) (امام سجـاد(ع) را صدا زد، در آغوش گرفت و بـه سینه چسبـانید، میان دو چشمش را بـوسید و سپس فرمود: پدرم بـه فدایت باد،چقدر خوشبو و زیبایی!»

● تشویق فرزندان در برابر كار خوب آنان
یكی از شیوه های تربیتی مورد اتـفاق صاحبنظران عرصه تـعلیم و تربیت، شیوه كارآمد تشویق است. تشویق به جا و متناسب با فعالیت انجام شده، به ایجاد انگیزه در فرد منجر می شود و به تكرار و تقویت رفتار می انجامد. چـه بـسا فرزندان از ارزش و اعتـبـار صفات مثـبـت خـود آگاهی نداشتـه باشند؛ در نتـیجه بـه شخصیت حقیقی و تـوانمندی های مثبـت خویش پی نمی برند و خود را در مقایسه با دیگران ناچیز بـه شمار می آورند. از این رو والدین و مربیان بـاید ویژگی های مثبـت فرزندان را كشف و برجسته سازند و مورد ستایش و تشویق قرار دهند.
در فرهنگ اسلامی ـ كه تربیت دینی و اخلاقی فرزندان در كانون تـوجه است بـر تـشویق فرزندان هنگام بروز رفتارهای دینی و بـرجسته كردن صفات اخلاقی و معنوی آنان بـسیار تـآكید شده است. امام سجاد(ع) فرمود: من بـه بیماری شدیدی مبتلا شدم. پدرم بر بالینم آمد و فرمود: «چـه خـواستـه ای داری؟ عرض كردم: دوست دارم از كسانی بـاشم كه درباره آنچه خداوند بـرایم تدبـیر كرده، نپرسم. پدرم در مقابـل این جمله به من آفرین گفت و فرمود: تو مانند ابراهیم خلیلی؛ به هنگام گرفتاری جبرئیل نزدش آمد و پرسید: از ما كمك می خواهی؟ او در جواب فرمود: (دربـاره آنچه پـیش آمده) از خداوند سؤال نمی كنم. خداوند مرا كافی است و او بهترین وكیل است. در این حدیث ملاحظه می شود كه امام حسـین (ع) در مقابـل پـاسـخ عارفانه و دلنشین فرزندش ـ كه بـراساس ظاهر حدیث، سن و سال چندانی هم نداشت.ـ جمله «احسنت» را بـه كار بـرد و او را بـه «ابـراهیم خـلیل» تـشـبـیه كرد.
● اهمیت آموزش های دینی فرزندان و قدردانی از معلمان و مربـیان
در اسـلام دانش آموزی مورد اهتـمام شدید بـوده و رهبـران دینی پیروان خود را بـه آموزش و اندوختن دانش، بـه ویژه معارف دینی، تشویق كرده اند. بـراساس سخـنان معصومان(علیهم السلام)، معلمان و مربـیان، بـه خـصـوص آنان كه در تـعـلیم آموزه های دینی می كوشـند، حـق بـزرگی بر جامعه دارند و باید تلاش صادقانه شان مورد قدردانی و سپاسگزاری قرار گیرد تا رغبت و انگیزه بـیشتری بـیابـند. مرحوم بـحرانی در حـلیه الابـرار از شیخ فخرالدین نجـفی ـ كه از فضلا و زهاد بـودـ چنان نقل كرده كه شخصی به نام عبدالرحمان در مدینه معلم كودكان بود و یكی از فرزندان امام حسین(ع) بـه نام «جعفر» نزدش آموزش می دید. معلم جمله «الحمدلله رب العالمین» را بـه جعفر تـعلیم داد. هنگامی كه جـعفر این جـمله را بـرای پـدر قرائت كرد، حضرت معـلم فرزندش را فراخـواند و هزار دینار و هزار حـله… بـه او هدیه داد. وقتی حضرت به خاطر پـاداش زیاد مورد پـرسش قرار گرفت، در جواب فرمود: هدیه من بـرابـر بـا تـعلیم «الحـمدلله رب العالمین» اسـت.

 

نویسنده این مطلب :

فرزند پرتال

به اشتراک بگذارید :

دیدگاه شما