نوجوانی دوره ی گذار از کودکی به بزرگسالی است. آغاز دوران نوجوانی از کودکی به کودک دیگر فرق میکند. از نظر طول دوره نوجوانی نیز بین افراد تفاوت وجود دارد. یعنی یکی زودتر این دوره را می گذراند یکی دیرتر.

والدین معمولا می دانند که وقتی کودکی شروع به راه رفتن می کند جلوی چیزهای خطرناک مانع بگذارند تا آسیب نبیند. اما در مرحله نوجوانی ممکن است والدین توجه چندانی  به تغییرات ناگهانی درونی یا ظاهری فرزند خود نکنند. خود فرد از این تغییرات ناگهانی شوکه و متعجب است و حتی بسیاری از آن ها را نمی شناسد.

این تغییرات سریع بر رفتار نوجوان تاثیر میگذارد. مثلا نوجوانی که تا قبل از این دوره می توانست بعضی از کارهای بدنی را با مهارت انجام دهد. حالا به دلیل همین رشد سریع، مهارت بعضی از اندام های حرکتی مثل دست ها و پاهای خود را از دست می دهد. چون استخوان ها با سرعت رشد کرده، اعضای بدن را بزرگ می کنند و در نتیجه نوجوان نمی تواند حدود و اندازه های بدن خود را تشخیص دهد و حرکات آن ها را کنترل کند. نوجوان از این حالت تعجب می کند و حتی دچار اضطراب و نگرانی می شود.

بزرگترها باید نسبت به این تغییرات نوجوان رفتار صحیح و مناسب نشان دهند تا مراحل رشد خود را در این دوره به خوبی پشت سر بگذارد. برخی بزرگترها با دیدن ضعف نوجوان در مهارت های حرکتی او را سرزنش می کنند. مثلا وقتی پای نوجوان هنگام راه رفتن به چیزی گیر می کند به او تهمت سر به هوایی می زنند. باید بدانیم نوجوان در این دوره به عمد این جور کارها را نمی کند. بلکه سرعت رشد ناگهانی عضله هایش بسیاری از مهارت های او را به طور موقت دچار اختلال می کند و در این حال اگر رفتار ما نادرست باشد، نوجوان را به لجبازی می اندازد.

رشد سریع بدن نوجوان درد عضلانی و خستگی و کوفتگی را برای وی به همراه دارد . مراقب باشید نوجوان را به خاطر این شکایت ها تنبل خطاب نکنید.

نوجوان را درک کنید و برایش امکان ورزش و خواب مناسب فراهم کنید. توجه داشته باشید که نوجوانان با هم فرق دارند و میزان مسئولیت آن ها بستگی به رفتاری دارد که در دوره قبل با آن ها شده است. صبور باشید و برای سپردن کار به نوجوان از کارهای ساده و خوشایند شروع کنید تا او تشویق شود.

نوجوانان را با هم مقایسه نکنید . همین طور او را با کودکی و دوره قبل از نوجوانی اش نیز مقایسه نکنیم. زیرا نباید فکر کند که تغییرات نوجوانی او را از آرامش کودکیش دور کرده است. نوجوان در این دوره ظاهر زشت تری خواهد داشت و این به دلیل جوش ها و موهای صورت آنهاست که بعد از مدتی طبیعی میشود و به حالت عادی باز میگردد نوجوان را نسبت به این مسائل آگاه کنید.

در اثر رشد جسمی، نوجوانان حساسيت زيادی نسبت به بدن خويش پيدا می كنند. پسران اين احساسات را با ايستادن های مكرّر در مقابل آينه و نظاره كردن بدن خود و انديشيدن نسبت به طبيعی بودن يا نبودن رشد خود ظاهر می سازند و نيز نسبت به تناسب اندام ها، حالت پوست، موی سر و حالت چهره و چاقی و لاغری و درشتی و ريزاندامی خود حساس می شوند. البته حساسيت دختران نسبت به بدن و جذابيت های خود بسيار بيشتر از پسران است. نوجوانانی كه در اين دوره خود را طبيعی و بالنده تلقّی می كنند، در آينده نيز از عزّت نفس و شادمانی بيشتری برخوردار خواهند بود.

رشد در این دوره اشتهای نوجوان را افزایش می دهد و نیاز به استراحت را هم به دلیل صرف انرژی در وی بیشتر میکند خوابیدن حدود هشت ساعت در شبانه روز برای یک نوجوان کافی است. اما گاهی به نوجوانانی برمی خوریم که بیش از این ها میل دارند در رختخواب بمانند. باید دقت کنیم که آیا واقعا این مقدار خواب برای آن ها لازم است یا مشکلات دیگری دارند که می خواهند با ماندن در رختخواب از آن فرار کنند.

اگر ما با فرزندمان رابطه خوبی داشته باشیم و او را را درک کنیم، اگر با او سخن بگوییم و رابطه دوستانه با او برقرار کنیم در این مشکلات او را یاری کرده ایم. باید بدانیم چگونگی رشد بدنی نوجوان و تجربه های اولیه نسبت به بلوغ در شخصیت و سازگاری های اجتماعی اش اثر عمیقی دارد. پس باید سعی کنیم علاوه بر شناخت ویژگی های رشد جسمانی نوجوان، برای رشد بهتر جسمانی او همه محیط مناسب فراهم کنیم.