مدرسه نماینده دنیای خارج و نوعی واقعیت است که با واقعیتی که کودک در خانه تجربه کرده متفاوت است. کودکان «مدرسه‌ هراس» مواجهه با این واقعیت را نمی‌توانند تحمل کنند. خودداری از رفتن به مدرسه طیفی دارد که یک سر آن گاهی مدرسه رفتن است و سر دیگر آن به زور مدرسه رفتن یا برای همیشه مدرسه نرفتن.

این امتناع در میان دختران و پسران به یک اندازه رایج است و عمدتا بین سنین 5، 6، 10 و 11 سالگی ظاهر می‌شود. ترس‌های مفرط و غیرمعقول از مدرسه معمولا برای اولین‌بار در دوره پیش‌دبستانی، کودکستان یا کلاس اول نمایان می‌شوند و در کلاس دوم به اوج خود می‌رسند، با این حال رفتار خودداری از رفتن به مدرسه می‌تواند در هر سنی رخ دهد و معمولا هم پس از یک دوره ماندن در خانه که طی آن کودک بیش از حد معمول، نزد پدر یا مادر خود بوده است ظاهر می‌شود.

آنچه والدین به صورت احساس، افکار، اعمال و گفتار به فرزندشان انتقال میدهند، بخصوص در این سن او را نسبت به حضور یا عدم حضور (مثلاً در مدرسه و کلاس) تهییج میکند. ایجاد باورهاي غلط نسبت به معلم، ایجاد یأس و یا ناامیدي از آینده، بیان وابراز تشویش و نگرانی از چگونگی حضور بچه ها در مدرسه و… حساسیت منفی و واکنش عاطفی او را در پی خواهد داشت و هر گونه تأکید و تحریک کودك در این شرایط به حضور در مدرسه شدت واکنشها را افزوده ونتیجه منفی به بار می آورد.

تشخیص این که کودکان به دلایل مختلف از حضور در مدرسه خودداری می ورزند اهمیت بسزایی دارد. بهره هوشی بیشتر این کودکان در حد متوسط یا بالای متوسط نشان می دهد که مشکلات تحصیلی علت بی میلی آنها به مدرسه نیست. گاهی اوقات ترس از مدرسه، از اطلاعات محض از معلم یا دیگران و مقررات خارج از خانه، مقایسه شدن با کودکان ناآشنا و تجربه ترس از شکست ناشی می شود. برخی کودکان به دلیل تمسخر، آزار، تهدید و زورگویی بچه های دیگر و مورد انتقاد قرار گرفتن یا تنبیه شدن توسط معلم از مدرسه می ترسند.

برای بسیاری از کودکان ترس از رفتن به مدرسه درواقع دور شدن از والدینشان (اضطراب جدایی) است. اکراه و امتناع از رفتن به مدرسه می تواند به دلایل مختلف باشد. در مواردی هم ترس کودک از این ترس شدید و غیرمنطقی ناشی می شود که تصور می کند در جمع، ارزیابی می شود یا خجالت می کشد، زیرا مجبور است در کلاس درس جواب دهد.

در برخی از کودکان مبتلا به مدرسه هراسی، مراسم صبحگاهی استرس زاست و اغلب این کودکان دچار هراس از مکان های بسته هستند. شاید به همین دلیل برای برخی از این کودکان لازم باشد که هر وقت احساس ضعف و سستی می کنند بتوانند کلاس را ترک کنند.

ویژگی های کودکان که از مدرسه می هراسند:

• در محیط زندگی آنان تبعیض وجود دارد.

• سطح وابستگی به مادر در برخی از آنان شدید است.

• برخی از مادران از تیپ های سلطه جو بوده اند که سعی داشته اند کودک را در انحصار خود داشته باشند یا مادرانی مضطرب دارند.

• احتمالا والدینشان از آن دسته افرادی بوده اند که سعی داشته اند فرزندشان هرگز از خانه خارج نشود.

• اغلب این بچه ها ترسو و خجالتی هستند

• اغلب تصور نادرستی از توانایی های خود بخصوص در مقایسه با دیگر بچه ها دارند.

• برخی از آنها در مدرسه و گاهی در خانه احساس تنهایی می کنند.

عواملی که مدرسه هراسی کودکان را تشدید می کند:

• درگیری والدین در خانه که کودک را در زمانی که در مدرسه است دچار اضطراب و دلواپسی می کند.

• نقص جسمانی کودک.

• داشتن معلم سختگیر تا تنبیه در مدرسه.

• سختی و مقررات و ضوابط مدرسه.

• درگیری و کتک کاری با دیگر بچه ها در مدرسه.

• تولد فرزندی جدید و احساس ناکامی و محرومیت و سرخوردگی.