عـبور از تـنهـایی در دورهٔ نـوجـوانی یکی از عوامل مهم در شکلگیری رفتارها، افکار، نگرشها، احساسات، آرزوها و به طور کلی شخصیت نوجوانان، ارتباط با دوستان و همسن و سالان است. به طور نسبی میتوان گفت که در شش سال اول زندگی، خانواده، در شش سال دوم، معلمان و در شش سال سوم زندگی، همسالان […]
عـبور از تـنهـایی در دورهٔ نـوجـوانی یکی از عوامل مهم در شکلگیری رفتارها، افکار، نگرشها، احساسات، آرزوها و به طور کلی شخصیت نوجوانان، ارتباط با دوستان و همسن و سالان است. به طور نسبی میتوان گفت که در شش سال اول زندگی، خانواده، در شش سال دوم، معلمان و در شش سال سوم زندگی، همسالان و دوستان بیشترین نقش را در تربیت و شکلگیری شخصیت هر فرد ایفا میکنند.
بدیهی است که برقراری رابطه با دوستان و هم قطاران در هر دورهای از زندگی واجد اهمیت است اما این موضوع در دوره نوجوانی با توجه به ویژگیها و رفتارهایی که توام با نوجوانی است، به ویژه این که نوجوانان خواهان مستقل شدن از خانواده، اثبات وجود و کسب هویتاند، اهمیتی مضاعف پیدا میکند.
▪ دوست یابی در دوره نوجوانی
نوجوانی سن رفاقت و دوران دوستیهاست. نوجوانان در این سن عاشق دوستی و رفاقتاند. گاهی دوستیهای آتشینی در این دوران پدید میآید که باعث مشکلاتی میشود.
دوستی در این سن، بیشتر سطحی و کمتر عمیق است. با این حال، گاهی شدت دوستی و وابستگی به حدی است که نوجوان خانواده خود را رها میکند و حتی حاضر است برای دوست جانش را فدا کند. هراس از گمنامی و تنهایی، نوجوان را برمیانگیزد تا خود را در ارتباط با گروه همسالان قرار دهد. رنج ناشناخته ماندن، آنچنان او را تحت تأثیر قرار میدهد که براحساس تعلق به گروه، بیشترین فعالیت را از خود بروز میدهد.
همبستگی گروهی در این دوره قویتر از سایر مراحل زندگی است و غالباً به عنوان یک شاخص موفقیت برای بیشتر نوجوانها محسوب میشود. نیاز به تعلق به گروه به مفهوم پذیرش و قبول گروه مورد نظر نوجوانان است. هر نوع رویدادی که براین پذیرش اثر گذارد، نوجوان را دچار تزلزل، بیکفایتی و بیاعتمادی نسبت به خود خواهد کرد. در مواردی، نوجوان سرخورده از گروه، به باندها و گروههای ناسالم اجتماعی میپیوندد تا بر تنهایی گوشه گیری اجتماعی خویش فائق آید.
دوستیهای دوران بلوغ، یعنی آغاز نوجوانی، اغلب میان دو نفر به وجود میآیند و گاه موجب مختل شدن رشد اجتماعی شده، پیوستن به گروه را دچار مشکل میکنند. در میان نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله اغلب دیده شده است که به طور مرتب از جانب «بهترین دوست» به سوی دیگری میروند و رفیق عوض میکنند. هر چند این جدایی در ابتدا دردناک است، با یافتن جانشین درمان میپذیرد.
نوجوانان، به ویژه نوجوانان دختر، نیاز به دوست داشتن و مورد علاقه بودن خود را در رویا و تخیل ارضاء میکنند، زیرا در رویا میتوانند بدون هیچگونه واهمه، خود را به دست غلیان احساس بسپارند و با نسبت دادن همه خوبیها و زیباییها خود، کمبودهای واقعی را جبران کنند.
جذب گروهی و پذیرفته شدن در جمع دوستان برای نوجوانان اهمیت دارد. باید هر گونه انزوا و کنارهگیری را در دوره نوجوانی به دقت مورد بررسی قرار داد و علت آن را جویا شد. شاید علت انزوا، نداشتن مهارت اجتماعی باشد یا احساس خطاکاری، اشتباه و بیارزشی او را رفع کند که در این صورت آموزش مهارتهای ارتباطی میتواند به نوجوان کمک کند تا در جمع پذیرفته شود و خود را ابراز دارد.
مقایسه پسران و دختران نشان داد که پسران بیش از دختران تحت تاثیر گروه هم سالان خود بودهاند. این تفاوت را میتوان به امکان تعامل بیشتر پسران با گروه هم سالان در جامعه ما نسبت داد. دختران بیش از پسران به خاطر هم سالان خود دست از خواستهای خویش برمیدارند.