شماری‌ از‌ مداخله‌ها‌ در کاهش رواج و شیوع اختلال‌های رفتاری مؤثر‌ می‌باشد‌. مداخله‌ها‌ شامل‌ پیشگیری‌ و درمان‌ است. اگـر چـه این دو نباید به عنوان دو مسأله جداگانه در نظر گرفتهشود. پیشگیری معطوف به شـروع درمـان اسـت، اگر چه کودک علایم اختلال را‌ آشکار نکرده است و درمان مربوط به کاهش شدت اخـتلال اسـت. در فرایند درمان روان شناختی، پیشگیری و درمان در وهله‌ی اول مبتنی بر رشد مـهارت‌ها، نـه تـنها‌ برای‌ کودک بلکه برای کلیه‌ی کسانی که با کودک در ارتباط می‌باشد، یعنی خانواده و محیط مـدرسه، اسـت. همان‌طور که قبلاً گفته شد به کارگیری روش‌های عصب‌شناختی در بعضی از مراجعان‌ مـفید‌ مـی‌باشد کـه اگر مراجع به این روش پاسخ مثبت دهد، مداخله‌های شناختی و رفتاری نیز به دنبال آن خواهد آمـد.

ایـن مـقاله، سه روشی‌ را‌ که در پیشگیری و درمان اختلال‌ رفتار‌ مؤثر است معرفی می‌کند: درمـان کـودک، درمان خانواده و تعامل جامعه و مدرسه.

• آموزش کودک

آموزش کودک مبتنی بر آموزش مـهارت‌های جـدید‌ برای‌ تسهیل رشد کودک و عملکرد‌ سازشی‌ است. یک بُعد از پیشگیری، شامل نـیاز بـرای توسعه مهارت‌ها در حیطه توانایی‌ها و قابلیت کودک اسـت. شـایستگی بـه توانایی کودک برای فایق آمدن بر جـریان رشـد شامل تعامل مؤثر با‌ دیگران‌، تکمیل موفقیت آمیز وظایف رشدی و تعامل با مـحیط و اسـتفاده از رویکردهایی که عملکرد سازشی را افـزایش مـی‌دهد، گفته مـی‌شود.

تسهیل و رشد تـوانمندی در کـودک‌ به‌ عنوان یک‌ عامل پیشگیری قبل از بروز اختلال رفتار مفید نبوده و بـر درمـان اولویت دارد. همچنین، مـداخله‌های درمانی توسعه یافته در تـغییر فـرایندهای شناختی کودک تمرکز‌ دارد‌. که‌ شـامل آمـوزش مهارت‌های حل مسأله، خودکنترلی از طریق بیان درونی و رشد رفتارهای مثبت اجتماعی به جـای رفـتارهای ‌‌ضد‌ اجتماعی است. مـهارت‌های اجتماعی از طریق آمـوزش مـهارت‌های بازی‌، توسعه‌ی‌ مهارت‌های‌ مـحاوره‌ای و دوسـتانه حاصل می‌شود. رشد اجتماعی کودکان آن ها را مجهز به مهارت‌های مورد نیاز برای‌ تعامل مـؤثر در مـحیط می‌کند. اگر چه رشد شناختی – نـباید بـه تنهایی در‌ نـظر گـرفته شـود اما‌ به‌ عنوان یـک قسمت از سیستم، بلکه مهم‌ترین قسمت آن، خانواده نیز باید در این فرآیند آموزشی، لحاظ شود.

• مداخله خانوادگی

نظام خانواده‌ی کودک، نـقش مـهمی در پیـشگیری‌ و درمـان اخـتلال رفتار بر عـهده دارد. کـودک نه به عنوان یک موجود بلکه جزیی از یک مجموعه در نظر گرفته می‌شود، نه به عنوان یـک مـوجود مـجزا. براساس تحقیقات، والدین با‌ کودکان‌ اختلال سـلوک کـمبودهای جـدی و اسـاسی در مـهارت‌های تـربیت و پرورش کودکشان از خود نشان می‌دهند. رشد مهارت‌های پرورشی مؤثر به عنوان یک مکانیسم اولیه برای تغییر اختلال رفتاری کودک از طریق‌ کاهش‌ شدت، مدت و بروز اختلال به شمار مـی‌آید.

برنامه‌های آموزش والدین، مهارت‌های تربیتی را افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که این برنامه‌ها مؤثر بود و تغییرات مهمی‌ در‌ رفتارهای کودک و والدین و درک والدین از سازگاری کودک نشان داده‌اند. والدینی که در برنامه‌های آموزشی شرکت می‌کنند در کاهش سطح پرخاشگری فرزندشان‌ 20‌ تا‌ 60 درصد موفق هستند. برنامه‌های آموزشی گوناگون به وجود آمده‌اند که مهارت‌های والدیـن را در ادارهـ‌ی رفتار کودکشان افزایش داده‌اند. همچنین مهارت‌های اجتماعی را‌ تسهیل‌ می‌کنند‌. این مهارت‌ها شامل آموزش والدین برای کمک در‌ اجرای‌ برنامه‌های تقویت به طور مناسب، تـکنیک‌های انـضباطی، ارتباط مؤثر با کودک و راهـبردهای گـفت و گو و حل مسأله می باشد.

اگر چه این مداخله‌ها والدین را در رشد مهارت‌های‌ مؤثر یاری می دهد. تعداد بی شماری از خانواده‌ها نـیازمند حـمایت‌های بیشتری هستند. ویژگی‌های مـختلفی در خـانواده وجود‌ دارد‌ که‌ می‌تواند در توانایی والدین برای کنار آمدن خلل ایجاد کند که‌ شامل‌ افسردگی، فشار روزانه و گرفتاری زناشویی است. تحقیقات نشان می‌دهد که میزان بهره‌وری والدین ازبرنامه‌های آموزشی‌ با‌ ویـژگی‌های‌ خـانواده در ارتباط می‌باشد. این برنامه‌ها مسائل شناختی، روانی و سازگاری اجتماعی یا‌ زناشویی‌ والدین‌ را در نظر می‌گیرد و از طریق نشانه گرفتن امور مربوط به والدین آن ها را‌ در‌ اداره‌ی‌ کودک و تعامل مؤثر و نسبت با کودک یـاری مـی‌دهد.

• آموزش جـامعه و مدرسه

محیط مدرسه کودک‌ نقش‌ فعالی را در درمان اختلال رفتاری به عنوان یک مقیاس پیشگیری کننده بازی‌ مـی‌کند‌. شماری‌ از مداخله‌ها که مبتنی بر مدرسه و اجتماع بوده و در ارتباط با اخـتلال رفـتار اسـت‌، توسعه‌ یافته است. این برنامه ها درگیر رشد مهارت‌ها، در حوزه‌های حل مسأله، کنترل‌ خشم‌، مهارت‌های‌ اجتماعی و ارتـباط ‌ ‌مـی‌باشد.

برنامه‌های پیشگیرانه متعددی طرح شده است که بر‌ رشـد‌ مـهارت‌های شـناختی کودک تمرکز دارند. تعدادی از این برنامه‌های گسترش یافته، مشوق‌ کودک‌ در‌ تصمیم‌گیری و فرایندهای شناختی است. عـلاوه بر آن، برنامه‌های مبتنی بر مدرسه درگیر مهارت‌های حل مسأله‌ بین‌ فردی‌ کودک، راهـبردهایی برای افزایش آگاهی فـیزیوژیکی و آمـوزش زبان درونی و خود کنترلی در‌ طی‌ موقعیت‌های دشوار است. علاوه بر برنامه‌های پیشگیری، تعدادی از مداخله‌های درمانی برای کودکانی که تظاهرات آشکاری‌ از‌ اختلال‌های رفتاری دارند، طرح شده است. برنامه‌های درمانی در رشد مهارت‌ها، کـنترل‌ خشم‌، رفتار در خور و شایسته با کلاس درس‌ ، مهارت‌های‌ حل‌ مسأله و این‌که چگونه دوستانه رفتار کنند، چگونه‌ با‌ دوستان صحبت کنند و چگونه در مدرسه موفق شوند، می‌باشد. بـرنامه‌های مبتنی بر‌ مدرسه‌ از مشکلات‌ بیشتر‌، به‌ وسیله‌ی رفتار در خور و مناسب با‌ کلاس‌، خوش قولی و انعطاف در میزان فعالیت انضباطی جلوگیری می‌کند.

مداخله‌های‌ مبتنی‌ بر جامعه هم درمان و پیشگیری را‌ مـد نـظر قرار می‌دهد‌. یک‌ سری از برنامه‌ها، جوانان را‌ در‌ برنامه‌های فعال درگیر می‌کند و آموزش‌هایی را برای یادگیری این فعالیت‌ها مهیا می‌کند و کودکان‌ برای‌ حضور و شرکت دراین برنامه‌ها مورد‌ پاداش‌ قرار‌ می‌گیرند. درمان بحث شده‌ در‌ کاهش رواج و شیوع رفتار مناسب است- در کاربرد این درمان‌ها فراهم نمودن رویکرد یکپارچه‌ در‌ یک زمینه چند جانبه از طریق‌ آماده‌ کردن آموزش‌های‌ متناسب‌ و مرتبط‌، مهم می‌باشد.

نتیجه‌گیری اخـتلال‌ سـلوک یـکی از رایج‌ترین اختلال‌های کودکان و نوجوانان مـی‌باشد. ایـن اخـتلال نه تنها بر فرد تأثیر‌ می‌گذارد‌، بلکه خانواده و محیط اطراف را نیز‌ تحت‌ تأثیر‌ قرار‌ می‌دهد‌. اختلال سلوک به‌ شکل‌های‌ مختلف ظـاهر مـی‌شود و عـوامل گوناگونی در به وجود آمدن و نگهداری آن شرکت دارند. روشـ‌های درمـانی گوناگونی‌ برای‌ کاهش‌ شیوع و بروز اختلال رفتار پیشنهاد شد. روش‌ مناسب‌ روش‌ یکپارچه‌ای‌ است‌ که‌ هم خانواده و هم کـودک را مـد نـظر قرار می‌دهد.