این اختلال یکی از اختلالات شایع و در عین حال با تشخیص سخت برای پزشکان است. اختلال بیش‌فعالی بیماری پیچیده‌ای است و اغلب تشخیص داده نمی‌شود. درباره کودکی که با چنین اختلالی تشخیص داده می‌شود 3 علامت را نباید از یاد ببرید که شامل پرتحرکی، کمبود توجه و تمرکز و در نهایت اعمال تکانه‌ای (کارهای ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی) است.

زمانی که پزشک بتواند جزئیات لازم را از والدین و مدرسه به دست آورد می‌توان معیارهای لازم را در نظر گرفت. علائم اختلال بیش‌فعالی- کم‌توجهی باید در بیشتر از یک مکان دیده شود مثلا خانه و مدرسه و البته اینکه برای چند ماه این علائم بروز کند. داشتن 6 علامت یا بیشتر از علائم اختلال کم‌توجهی یا بیش‌فعالی که باید دست‌کم 6 ماه وجود داشته باشد تا بتوان گفت کودک بیش‌فعال است.

در بررسی علائم بیش فعالی باید گفت این دسته از کودکان به جزییات اطراف خود کمتر دقت می کنند در فعالیت های تحصیلی کلی نگر هستند تا جزیی نگر به جزییات درسی توجهی نشان نمی دهند. در قبال انجام تکالیف درسی خود احساس وظیفه نمی کنند و به سادگی از زیر بار درس خواندن فرار می کننند. اصولا به حرف معلم خود گوش نمی دهند و در عوالم دیگری سیر می کنند مسلما دستورالعمل هایی که معلم و مربی آموزشی از آن ها می خواهد را اجرا نمی کنند و کاملا به آن بی توجهی نشان می دهند. به حرف های طرف مقابل گوش نمی دهند در مواجهه با بچه بیش فعال ممکن است در هنگام صحبت به چشمان گوینده خیره شود اما گویی اصلا چیزی نشنیده اند.

در انجام تکالیف ذهنی مثل حل کردن مسائل ریاضی کاملا از خود بی توجهی نشان می دهند و از انجام فعالیت های ذهنی عمدتا اجتناب می کنند .در مدرسه وسایل شخصی اشان را گم می کنند حتی ممکن است کیف خود را در مدرسه در گوشه ای جا بگذارند.کوچکترین محرکی آنها را به خود مشغول می کند حواس پرت هستند و همواره  اصل مطلب را از دست می دهند. هنگام حضور در کلاس درس دائم بی قراری از خود نشان می دهند. مدام دست ها و پاهایشان را تکان می دهند و از این نیمکت به آن نیمکت می روند. سعی می کنند با انداختن کیف و مداد و وسایل خود به زیر میز به نوعی خود را مشغول کننند. کودکان بیش فعال نمی توانند برای مدتی در جایی به آرامی بنشینند مدام از در و دیوار بالا رفته در حال حرکت و تکاپو هستند و بسیار پر حرفند و نمی توانند ساکت باشند.

• آیا کودکان بیش فعال با دیگر دوستان و گروه های هم سن همراه می شوند نوع برخورد این کودکان در مسئولیت های گروهی و تعامل با گروه سنی خود به چه شکل می باشد؟

یکی از نشانه های کودکان بیش فعال رفتارهای غیر متعارف است در راه رفتن و بازی با دوستان به اشکال مختلف آن ها را اذیت می کند مثلا در یک بازی فوتبال ممکن است با لگد زدن و پشت پا انداختن به دوستانشان آسیب برسانند. دائما در حال نزع و دعوا هستند. تحرک بیش از حد را دوست دارند و با دوستان و گروه هم سال خود ارتباط موثر و دوستانه ای برقرار نمی کنند. یکی از مسائل مهم درباره کودکان بیش فعال تکانشگری بیش از حد این افراد است که با کوچکترین مساله ای عصبانی می شوند.

• چه عواملی در بیش فعالی کودکان تاثیر گذار است آیا ژنتیک در این مساله تاثیر گذار است؟

مسلما یکی از مسائل مهم در بیش فعالی مبحث ژنتیکی می باشد.در دو قلوهای یک تخمکی بیش از 90 درصد یکی از این بچه ها بیش فعال خواهد بود و احتمال می رود دیگری هم بیش فعال شود.واسطه های شیمیایی مغز و کاهش دوپامین و سروتونین مغز در بیش فعالی کودکان بسیار تاثیر گذار است .

توجه به برخی نکات در نه ماهه بارداری بسیار مهم است سیگار نکشیدن مادر،عدم مصرف الکل و پرهیز از هر استرسی می تواند سلامت کودک را تضمین کند.اگر قانون ژن را در این باره در نظر بگیریم والدینی که خود در کودکی یبش فعال بوده اند می توانند ژن بیش فعالی را به کودکشان منتقل کنند 25درصد ژن ها می توانند کاملا بیمار باشند 25 درصد کاملا سالم هستند و 50 درصد ناقل اند . بیش فعالی از سه سالگی به بعد در کودکان نمود پیدا می کند و زیر 7سالگی می بایست به وجود آمده و تشخیص داده شود در صورت عدم تشخیص ممکن است با بروز دیگر بیماری ها دردسرها و مشکلات مضاعفی را برای فرد به همراه داشته باشد.

• آیا بیش فعالی فقط در کودکان دیده می شود؟ یا در صورت عدم تشخیص و درمان در نوجوانان و جوانان هم دیده می شود؟مشکلات و مسائل این گروه سنی چیست؟

متاسفانه در صورت عدم تشخیص و درمان در کودکی بیش فعالی به نوجوانی و جوانی حتی بزرگسالی کشیده می شود و به خاطر مسائل خاص این سنین تبعا می بایست منتظر رخدادهای شدیدتری در آنها باشیم.یکی از مسائل مهم در نوجوانان و جوانان بیش فعال رفتارهای ضد اجتماعی این گروه سنی حساس است. بزهکاری و مصرف مواد مخدر،سرقت و عدم توجه به سلامت جسمی و روحی خود از عمده ترین رفتارها و معضلاتی است که در این گروه سنی مشاهده می شود. متاسفانه در جوانی و بزرگسالی افرادی که بیش فعالی اشان درمان نشده است رفتارهای غیر قابل کنترلی از خود نشان می دهند.این افراد کمتر به سلامت جسمی و دهان ودندان خود اهمیت می دهند و از اختلالات قلبی عروقی رنج می برند .

• در جوانان و بزرگسالانی که بیش فعالی آن ها مداوا نشده است. آیا تحرک و جنب و جوش فراوانی که در کودکان مشاهده می شود در آنها باقی خواهد ماند؟

بیش فعالی در جوانان و بزرگسالان کم و از بین می رود اما بی توجهی که در کودکان وجود دارد در این گروه سنی تداوم یافته به نوعی می توان گفت این بی توجهی تا پایان عمر باقی می ماند. متاسفانه بی توجهی در بزرگسالان هم برای خود فرد و هم دیگران در جتماع می تواند خطر آفرین باشد.در سوانح رانندگی با افرادی مواجه می شویم که در زمره بزرگسالان بیش فعال هستند این رانندگان بسیار خطرناک حرکت می کنند به اطراف خود توجهی ندارند با تلفن همراهشان در حین رانندگی صحبت می کنند تحت تاثیر موسیقی قرار گرفته و به اطراف خود در رانندگی توجه نمی کنند.

همچنین بزرگسالان بیش فعال در روابط خانوادگی خود به همسر و فرزندانشان توجهی نمی کنند و در اکثر موارد زندگی مشترک آنها به جدایی کشیده می شود .در نوجوانان و جوانان شاهد هستیم که این گروه نمی توانند از موفقیت تحصیلی مطلوبی برخوردار شوند و اکثرا ترک تحصیل می کنند.در محل کار نیز عمدتا با ارباب رجوع و همکاران خود پرخاشگری و نزاع کرده  و به دلایل مختلف محل کار خود را ترک می کنند.در خرج کردن پول خود مدیریتی ندارند و بسیار ولخرج می باشند