رفتار اجتماعی پایه و اساس زنـدگی اجتماعی هر فرد را تـشکیل مـی‌دهد و رشد اجتماعی نیز به نوبۀ خود می‌تواند سبب اعتلای رشد عقلانی و سایر ابعاد حیاتی فرد شود. منظور از رشد اجتماعی نضج یافتن فرد در شبکۀ روابط اجتماعی است،به طوری که بتواند بـا افراد جامعه هماهنگ و سازگار باشد. به عبارت دیگر، […]
رفتار اجتماعی پایه و اساس زنـدگی اجتماعی هر فرد را تـشکیل مـی‌دهد و رشد اجتماعی نیز به نوبۀ خود می‌تواند سبب اعتلای رشد عقلانی و سایر ابعاد حیاتی فرد شود. منظور از رشد اجتماعی نضج یافتن فرد در شبکۀ روابط اجتماعی است،به طوری که بتواند بـا افراد جامعه هماهنگ و سازگار باشد. به عبارت دیگر، وقتی فرد را اجتماعی می‌خوانند که نه تنها با دیگران باشد،بلکه با آنان همکاری سازنده و مثبتی را ایفا کند.
رشـد اجتماعی
رشد اجتماعی از مهم‌ترین جنبه‌های وجودی هر شخص است. کودکان بدون رشد اجتماعی و داشتن مهارت‌های لازم قادر نخواهند بود در تعامل اجتماعی با دیگران وظایف خود را انجام دهند.جریان اجتماعی شدن و رشـد مـهارت‌ها اجتماعی که از لحظۀ تولد فرد شروع می‌شود، تحت تأثیر عوامل گوناگون و از جمله شرکت در فعالیت‌های ورزشی، قرار می‌گیرد.
امروزه، به موازات رشد سریع و روزافزون علوم رایانه‌ای، کم‌تر شاهد ارتباط و تـعامل کـودکان با هم‌دیگر هستیم، خانه‌ها آپارتمانی شده‌اند و دانش‌آموزان در همۀ سنین از ورزش محرومند که این مسأله سلامت جسمانی- روانی و رشد اجتماعی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. استفادۀ صحیح از بازی‌های رایانه‌ای به رشـد و تـکامل کـودکان کمک می‌کند،ولی در عوض استفادۀ نـادرست از آن مـوجب رکود علمی و همچنین رشد ناهنجاری‌ها در جامعه می‌شود.
محققان برخی از معایب بازی‌های رایانه‌ای را تقویت حس پرخاشگری، انزواطلبی، تأثیر منفی در روابط خانوادگی، افـت تـحصیلی و آسـیب‌های جسمانی مانند عوارض بینایی و بصری، عوارض پوستی، ایـجاد تـهوع و سرگیجه نام می‌برند. از سویی دیگر،رشد اجتماعی که با تعلیم و تربیت عمومی پیوند دارد، در آغاز قرن حاضر به قلمرو تـربیت‌بدنی و عـلوم ورزشـی می‌تواند به رشد رفتارهای اجتماعی کودکان کمک کند که لازمـۀ سازگاری آنان با جهان پیرامون و پدیده‌های مختلف محیطی است تا آنان را به سمت معیارهای مقبول و مطلوب اجتماعی سـوق دهـد.
در مـقابل، کودکانی که در معرض تجارب حرکتی قرار دهد. در مقابل، کودکانی که در مـعرض تـجارب حرکتی قرار نمی‌گیرند، احتمال فراگیری مهارت‌های اجتماعی برای آنان کم‌تر است، پس چنان‌چه فرصت تمرین و کـسب تـجربه بـرای آنان فراهم نشود،این احتمال وجود دارد که علاقۀ خود را از دست بدهند و گـوشه‌گیر شـوند.
بهبود کیفیت و تنوع بازی‌ها باعث گسترش روزافزون این رسانه در جامعه، خـصوصا در مـیان نوجوانان شد. با توجه به این‌که این بازی‌ها دومین سرگرمی پس از تلویزیون شناخته شـده‌اند، مـخالفان آن ها با تأکید بر آثار سوء آن، از جمله اعتیاد به بازی افزایش حالات خشم و پرخاشگری، صـرف پول زیـاد برای خرید آن و تأثیرات سوء جسمی و روانی دیگر، خاطرنشان می‌سازند که تأثیر آسیب‌های مـذکور بـسیار بـیش‌تر از مواردی هم‌چون افزایش هماهنگی چشمی- دستی و جنبه‌های مثبت دیگر است.در حالی که روان‌شناسان تأثیرات مـثبت ایـن بازی‌ها را در کمک به هماهنگی بین دست و چشم، رشد کودکان عقب‌افتادۀ ذهنی، درک بـهتر از فـضا، حـل بهتر مسائل ریاضی، افزایش دایرۀ لغات، و…مؤثر می‌دانند.
بازی‌های رایانه‌ای نیز منابع خوبی برای آمـوزش و یـادگیری هـستند و استفادۀ گروهی از بازی‌های آموزشی تأثیری مثبت در پیشرفت تحصیلی کودکان دارد. از سوی دیگر ایـن بـازی‌ها می‌تواند به‌طور غیرمستقیم مهارت‌هایی را به کودک بیاموزد که باعث موفقیت‌های بزرگ کودکان در زمینه‌های شغلی و تجاری شـود.
با رشد سریع اینترنت و ارتباطات، داد و ستد بازی‌های رایانه‌ای بـه فـاصلۀ کوتاهی در ایران رواج یافته است، به‌طوری که امروزه، تقریبا همۀ اوقات فراغت بچه‌ها را به خود اختصاص داده است و متأسفانه، استفادۀ غلط از آن می‌تواند موجب رکود علمی و همچنین رشد ناهنجاری‌ها در جامعه شـود. ایـن بازی‌ها با داشتن محیط گرافیکی و صوتی جذاب و هیجان‌آور به وسیله‌ای جذاب و تفریحی مهم برای دانش‌آموزان درآمده است.
قیمت مناسبی نیز بر تعداد طـرفداران ایـن بازی‌ها افزوده است و این شـاید دلیـلی قانع‌کننده برای افرادی باشد که به این بازی‌ها می‌پردازند.این مسئله می‌تواند افراد را از پرداختن به فعالیت‌های ورزشی باز دارد. علاوه بر این، این بازی‌ها بـرای نـوجوانان بسیار هیجان‌انگیز است، چـون آنـان خود بازی را اجرا می‌کنند، در درون محیط بازی قرار می‌گیرند و همراه با سایر شخصیت‌های بازی که طراح برای ا تدارک دیده است، درگیر می‌شوند. همین جاذبه و هیجان است که روح و جسم او را مطیح خود مـی‌سازد و او را بـه عالمی از تخیلات می‌برد، طوری که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می‌پندارد.
دانش‌آموزانی که به فعالیت‌های جسمانی اهتمام می‌کنند رشد اجتماعی بالاتری نسبت به دانش‌آموزانی دارند کـه بـه بازی‌های رایـانه‌ای می‌پردازند. ورزش موجب افـزایش مهارت‌های اجتماعی و مانع از ناسازگاری اجتماعی می‌شود. شرکت در فعالیت‌های ورزشی و گروهی باعث افزایش مهارت‌های اجتماعی از جمله مسئولیت‌پذیری، رشـد مـهارت‌های حـل مسئله، بهبود روابط بین‌فردی، تصمیم‌گیری و رشد اجتماعی در دانش‌آموزان ارتباط دارد.
بنابراین، فراهم کردن امکانات ورزشی در محیط مدارس خارج از آن و محدود کردن دانش‌آموزان در پرداختن بیش از حد به بازی‌های رایانه‌ای از طرف والدین و مسؤولان مدارس جزو الزامات رشد اجتماعی دانش‌آموزان به حـساب می‌آید.
نویسنده این مطلب :
