رشد اخلاقی، بخشی اجتناب‌ناپذیر از فرایند آموزش مدرسه‌ای است. وقتی معلمان دربـارۀ رشـد اخـلاقی، بیش‌تر بدانند، توانایی بیش‌تری برای گرفتن تصمیمات آموزشی مناسب در زمینۀ مسائل اخلاقی پیدا می‌کنند. دستورالعمل هایی موجود است که به شرح زیر می باشد: از مسائل اخلاقی پرهیز نکنید دانـش آموزان را باید تشویق کرد تـا مـسائل اخلاقی را […]
رشد اخلاقی، بخشی اجتناب‌ناپذیر از فرایند آموزش مدرسه‌ای است. وقتی معلمان دربـارۀ رشـد اخـلاقی، بیش‌تر بدانند، توانایی بیش‌تری برای گرفتن تصمیمات آموزشی مناسب در زمینۀ مسائل اخلاقی پیدا می‌کنند. دستورالعمل هایی موجود است که به شرح زیر می باشد:
- از مسائل اخلاقی پرهیز نکنید
دانـش آموزان را باید تشویق کرد تـا مـسائل اخلاقی را که در مدرسه و در جای دیگر با آن‌ها روبه‌رو می‌شوند، به بحث بگذارند. معلمان باید در این‌گونه بحث‌ها،با طرح سؤال، به دانش‌آموزان کمک کنند،به کشف تضادهای اخلاقی موجود بپردازند. اگر شـما خواستار سامان دادن به این بحث‌ها هستید، می‌توانید از موضوع‌های فرضی استفاده کنید.وقتی بحث به سردی می‌گراید،خوب است که استدلال اخلاقی و اتخاذ دیدگاه خود را الگو قرار دهید.
- بر استدلال اخلاقی تـأکید کـنید
وقتی از معضلات اخلاقی بحث می‌شود،ممکن است دانش‌آموز محور بحث را به موضوعات غیراخلاقی بکشانند. در این صورت،آن‌ها را به سمت جنبه‌های اخلاقی مسأله راهنمایی کنید. همچنین عقاید دانش‌آموزان را با طرح «سـؤالات چـرا» که باعث فکر کردن آنان دربارۀ استدلال‌های خویش و توضیح آن‌ها می‌شود، دنبال کنید.
- بر انتخاب دیدگاه اصرار ورزید
دانش‌آموزان را تشویق کنید که مسائل را از دیدگاه‌های متفاوت ببینند. همچنین به مـوازاتی کـه در کلاس عقاید گوناگون ابراز می‌شود بکوشید تا دانش‌آموزان را وادار کنید دربارۀ مسائل مورد بحث از دیدگاه سایر دانش آموزان نیز فکر کنند. در مورد کودکان خردسال،به ویژه، اغلب مفید است که از ایـشان بـخواهید نـقش برخی از افراد موجود در مسأله را بـازی کـنند.
- کـنش متقابل «دانش‌آموز-دانش‌آموز» را برانگیزید
دانش‌آموزان را تشویق کنید که با یکدیگر و نه با شما، کنش متقابل داشته باشند. تشکیل گروه‌های گوچک و چـیدن صـندلی‌ها بـه صورت دایره، این فرایند را آسان می‌کند.
- «مرجع» نـباشید
خـصوصیت دیگر بحث در کلاس، تلقی دانش‌آموزان از معلم است که او را مرجع یادآور نهایی تعیین درستی و نادرستی می‌دانند. بعد از آن‌که بحث را بـه راه انـداختید،سـعی کنید، خارج از بحث قرار بگیرید و فقط تلاش کنید فکر کـودکان روی موضوع های اخلاقی متمرکز شود و آنان را وا دارید که دلایل آرای خویش را عرضه کنند. بسیار دشوار است که از دادن پاسـخ بـه مـعضلات اخلاقی اجتناب شود. ولی اگر دانش‌آموزان خود به این معضلات اخـلاقی پاسـخ گویند، بهرۀ بیش‌تری خواهند برد.
- سطح رشد اخلاقی دانش‌آموزان را در نظر بگیرد
تشخیص دقیق سطح استدلال اخـلاقی دانـش‌آموز ضـرورتی ندارد، ولی معلمان باید برای نوع استدلال اخلاقی که احتمال دارد دانش‌آموزان به کـار گـیرند،آمـادگی ذهنی داشته باشند. معلمان با درک سطح استدلال اخلاقی دانش‌آموزان و طرح پرسش، بهتر می‌توانند آنـان را بـه سـمت سطوح پیچیده‌تر استدلال اخلاقی رهنمون شوند.
- بر تعمیم تأکید کنید
تنها کافی نیست کـه دانـش‌آموز برای مثال، استدلال مرحلۀ 4 را در بحث‌های کلاسی به کار برد، بلکه باید از چنین اسـتدلالی دربـارۀ مـسائل شخصی خود نیز استفاده کند. رشد اخلاقی صرفا حرکت از یک مرحله به مرحلۀ دیـگر اسـتدلال نیست. بلکه دانش‌آموزان به تمرین نیاز دارند تا از توانایی‌های جدیدی که در زمینۀ اسـتدلال اخـلاقی کـسب کرده‌اند،در موضوع‌های متنوع و گسترده استفاده کنند.
- فضای حمایت‌کننده به وجود آورید
بحث دربارۀ موضوع‌های اخـلاقی، کـاری است مخاطره‌آمیز است. هرگاه مسائل اخلاقی در بیان یک گروه مورد بحث قـرار مـی‌گیرند، اخـتلاف رخ می‌دهد. دانش‌آموزان ممکن است دربارۀ افکار قبلی خود شک کنند و یا حتی آن ها را کنار بـگذارند. چـنین جـدال ذهنی برای رشد اخلاقی مهم است، ولی باید در فضایی آکنده از همکاری و اعتماد پدیـد آیـد. به دانش‌آموزان خود کمک کنید، دریابند که بر هم خوردن تعادل موجود به رشد بیش‌تر مـی‌انجامد و شـک کردن دربارۀ استدلال فرد دیگر مساوی با شک کردن دربارۀ ارزش‌های شـخص او نـیست.
نویسنده این مطلب :
