واقعیت این است که بـزرگ‌سالان بـرای اشـیا ارزش زیادی قائل‌اند،در حالی‌که کودکان این‌گونه نیستند. جای تأسف است که ما بزرگ‌سالان برای اشیا بـیش‌تر از کودکان ارزش قائلیم. ما آن‌چنان به مبل، صندلی، لباس، اسباب‌بازی‌ها و سایر وسایل وابسته شـده‌ایم که وقتی کودکان از آن ها مـراقبت نمی‌کنند، عصبانی می‌شویم. برای بعضی از والدین گلدان کریستال، […]
واقعیت این است که بـزرگ‌سالان بـرای اشـیا ارزش زیادی قائل‌اند،در حالی‌که کودکان این‌گونه نیستند. جای تأسف است که ما بزرگ‌سالان برای اشیا بـیش‌تر از کودکان ارزش قائلیم. ما آن‌چنان به مبل، صندلی، لباس، اسباب‌بازی‌ها و سایر وسایل وابسته شـده‌ایم که وقتی کودکان از آن ها مـراقبت نمی‌کنند، عصبانی می‌شویم. برای بعضی از والدین گلدان کریستال، عکس خانوادگی،شی‌ء قدیمی و غیره دارای چنان ارزشی است که گویی بدون آن‌ها نمی‌توانند زندگی کنند. در حالی‌که در بیشتر مواقع فقدان این اشیا کوچک‌ترین اثری در سعادت و خوشبختی خانواده‌ها ندارد. برای یک کودک اشیای قیمتی برای بازی کردن با دیگر اشیا هیچ تفاوتی ندارد و او نمی‌تواند توجه خاصی را برای مواظبت از آن‌ها بـه کـار گیرد.
عشق به اشیا در نزد عده‌ای از والدین شدیدتر از عشق به کودک است و چون خواست‌های کودکان با خواست‌های بزرگ‌سالان متفاوت است بین آن‌ها کشمکش و تنش به وجود می‌آید! شکستن و خراب‌کردن اسـباب‌بازی‌ها و وسـایل دیگر توسط کودکان علل مختلفی دارد که به بیان مهم‌ترین علل روانی و تربیتی آن می‌پردازیم:
1) کنجکاوی
حس کنجکاوی و علاقه به پرسش و آگاهی از ابتدای زندگی همراه انسان است. انسان مایل است کـه از مـاهیت اشیا مطلع شود، به علل ایجاد پدیده‌ها آگاهی یابد و به کشف اسرار طبیعت نایل آید. کودک وقتی چشم به دنیا می‌گشاید از همه چیز بی‌اطلاع است و از همان روزهای آغازین زنـدگی درصـدد شـناخت اشیا برمی‌آید و سعی دارد با هـر نـگاهی کـه به اطراف می‌دوزد،هر دقتی که در چهره‌ها می‌کند و هر توجهی که به اشیا مبذول می‌دارد،چیزی بیاموزد و مجهولی را معلوم سازد.
او بـه اشـیا دقـیق می‌شود و با دست آن‌ها را لمس می‌کند، به مـرور اجـسام کوچک را حرکت می‌دهد،بالا و پایین می‌پرد،به صداها دقیق می‌شود،رفت و آمدها و حرکات را زیر نظر می‌گیرد و به طور خـلاصه مـی‌خواهد هـمه‌چیز را بشناسد.از این‌رو همه جا سر می‌کشد و می‌خواهد از همه چیز سـردرآورد،هر صدایی را بشنود،هر چیزی را بیند، لمس کند، بچشد و استشمام کند.
کودک در درون خود ایـن ادراک دارد کـه در مورد اشیای مکانیکی و چگونگی کارکرد آن‌ها کنجکاوی داشته باشد.این یـک نـیاز درونی و شخصی است که کودک به وسیلۀ جدا کردن اسباب‌بازی‌های خود (قطعه‌قطعه کردن اسباب‌بازی‌ها) و اشیای دیـگر نـظیر رادیـو، ضبط صوت، چراغ قوه و… ابراز می‌دارد. این‌گونه فعالیت‌ها برای کودک بسیار جـذاب و ارضـا کـننده است(زیرا به نیاز خود پاسخ مناسب را می‌دهد).
منظور و نیت کودک از خراب کردن اسـباب‌بازی غـالبا ایـن است که می‌خواهد از اسرار درون اسباب‌بازی سردرآورد و آگاه شود. می‌خواهد بداند از چه ساخته شـده،چـه چیزهایی در درونش دارد و این میل به آگاهی و دانستن است که کودک را تهییج و ترغیب مـی‌کند تـااز درون اسـباب بازی‌ها سردرآورد.
کودک سالم و متعادل خیلی از اسباب بازی‌هایش را می‌شکند تـا درون آنـ‌ها را کشف کند. کودک مستقل تحت تأثیر «من» طبیعی خود است، نه فشارها و تـوصیه‌های خـارجی. بـنابراین بر والدین است که با بینش، بصیرت و سعۀ صدر نسبت به رفتارهای کودک واکنش مـناسب نـشان دهند و اگر کودک آن‌ها میل به کشف، کنجکاوی و خراب کردن وسایل نداشت، بـاید در سـلامت وی دچـار شک و تردید شوند و به دنبال علت آن باشند.
2) خلاقیت
میل خلاقیت،کشف و آشنایی با درون اشیا و آگـاه شـدن از طـرز کار و وسایل از دیگری علل است.
3) جلب توجه
گاهی هـم کـودک به منظور جلب توجه خراب کاری می‌کند. این امر نشان می‌دهد که از کمی توجه رنج مـی‌برند. در ایـن گونه مواق باید توجهات واقعی و مخلصانۀ خودتان را نشان داده، از نظر محبت او را ارضا کـنید. کـودک وقتی می‌بیند کودک دیگری بیشتر مورد مـحبت واقـع شـده است،حسادت خود را با خراب کردن اسـباب بـازی آن کودک نشان می‌دهد. در این صورت باید او را از احساس محبت خود مطمئن کنید تا امـنیت خـاطر بیابد. سرزنش کردن یا وادار کـردن بـه عذر خـواهی کـار صـحیحی نیست.
4) دوست
بعضی اوقات کودک در دوست‌یابی و بـرقراری ارتـباط ضعیف است و اسباب‌بازی‌ها و وسایل دیگران را خراب می‌کند. راه‌حل مناسب این است کـه والدیـن فرصت‌های بازی جمعی و معاشرت با سـایر کودکان را برایش فراهم آورنـد.
5) والدین
یـکی دیگر از دلایل خراب کردن اسـباب‌بازی‌ها و وسـایل، سرکشی کودک در برابر اقتدار سرکوب‌گر والدین است.
6) لذت
بعضی مواقع شکستن و خراب کردن بـه مـنظور سرگرمی و تفریح صورت می‌گیرد. گـاهی نـیز در شـکستن، به زمین کـوبیدن، پاره کردن یا خط کشیدن روی دیـوار، لذت هایی نهفته است و کودک از این طریق ارضا می‌شود. اگر بزرگترها هم به فکر ارزش مـادی اشـیا نبودند گاهی این لذت‌ها را برای خـودشان مـباح می‌دانستند و از شـکستن و خـراب کـردن لذت می‌بردند.بنابراین خـیلی جای ایرادگیری از کودک نیست و می‌توان کاغذهای باطله، روزنامه‌های کهنه و اسباب و لوازم دور ریختنی را در اختیار او گذاشت تا از تـار و مـار کردن آن‌ها لذت ببرد.حتی می‌توان روی یـک قـسمت از دیـوار مـقوایی نـصب کرد تا هـر چـه می‌خواهد روی آن خط بکشد و تفریح کند.
7) نامناسب
اسباب بازی‌هایی که برای کودک تهیه می‌کنیم باید متناسب با سـطح درک و فـهم کـودک باشد. زیرا وقتی کودک نتواند از اسباب بـازی اسـتفاده و بـا آن بـازی کـند و بـه لحاظ فکری فشار زیادی بر او وارد شود، ممکن است عصبانی شده، اسباب بازی را بشکند.
نویسنده این مطلب :
