مادر و پدر عصبانی

کودکان موجوداتی ظریف، حساس و باهوش هستند که از همان روزهای اول تولد و حتی در دوران جنینی، قادر به فهم خشونت و محبت، می باشند. محققان بسیاری بر این موضوع اذعان داشته اند که کودکانی که در دوران جنینی با مادری آرام، شاد و بامحبت زندگی کرده اند، در مراحل بعدی زندگی شان، افرادی […]

کودکان موجوداتی ظریف، حساس و باهوش هستند که از همان روزهای اول تولد و حتی در دوران جنینی، قادر به فهم خشونت و محبت، می باشند. محققان بسیاری بر این موضوع اذعان داشته اند که کودکانی که در دوران جنینی با مادری آرام، شاد و بامحبت زندگی کرده اند، در مراحل بعدی زندگی شان، افرادی بوده اند که کمتر با خلاء های شخصیتی مواجه شده اند. نوزاد در دوران جنینی، معنای کلمات محبت امیز و معنای خشم و عصبانیت را حس می کنند، مسلما باید توجه داشت که بعد از تولد یک نوزاد و در دوران کودکی، چگونه باید با او رفتار کرد.

 

عوامل بسیاری ممکن است موجب خشم و عصبانیت والدین شود. این مسئله غیر طبیعی نیست که مادری بعد از یک روز پرکار در خانه، از اقدامات ناگوار کودکش عصبانی و خشمگین شود. اما بهتر است در اوج عصبانیت به این نکته بیندیشید که کدام نحوه رفتاری در این موقعیت می تواند کارساز و مفید باشد؟

 

یکی از مواردی که در باب تربیت مطرح شده است این است که مربّی در یک حال خاصّی، از تربیت دیگران نهی شده است؛ که در این حال دیگری را تربیت نکن! خود این یک مسئله است. جهت آن هم این است که ممکن است در این حال نتیجۀ مطلوب را نگیری، بلکه نتیجه عکس بشود. درباره پیغمبر اکرم نقل شده که، رسول خدا از تأدیب به هنگام خشم، نهی فرمودند. یعنی آنگاه که خشمگین شدی، تربیت نکن! ادب همان تربیت است. در روایتی از علی(ع) نیز آمده است: ادب کردن، ‌هنگام خشم ممکن نیست.

 

تربیت همراه غضب، اصلا تربیت نیست. چون آنچه که در باب تربیت نقش زیربنایی دارد و برای تأدیب و تربیت می خواهیم از او استفاده کنیم، حیاء و پرده داری است. اگر بخواهی در آن حال که خشمگین هستی، فرزندت را تربیت کنی، چون هنوز نتواستی خودت را کنترل کنی، ممکن است حرکتی از تو سر بزند که این موجب پرده دری شود. مثلاً موجب شود که طرف مقابل، جلوی تو بایستد؛ یعنی این روش تو نتیجۀ عکس دهد.

 

آیت الله تهرانی در باب پرده دری اینگونه گفته اند که: «تو با این کارت پرده دری کردی. تربیت در این موقعیت دیگر فایده ندارد. چون محور و زیر بنا، پرده داری است نه پرده دری. مسئله ای را که من مطرح کردم، جنبه عینی دارد و مربوط به معارف قرآنی و روایی ماست. انسان باید نسبت به معارف دینی اش شعور پیدا بکند. اگر می خواهد اصلاح بکند، بداند که اصلاح بر محور شعور است نه شعار. در این حال خشم و غضب، بدانید که روایات از تربیت نهی کرده اند. دلیل آن را هم گفتم؛ برای این است که باید در تربیت حیاء و پرده داری در فرد شکوفا شود.»

 

آنچه مشخص است اینکه خشم به طور کلی رفتاری است که نمی تواند تبعات خوبی را به دنبال داشته باشد. خشم حالتی نفسانی است که وقتی رخ می دهد، که نور عقل و تفکر در انسان خاموش شده است و یا اینکه در حالتی ضعیف قرار گرفته است. به همین خاطر است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: غضب ایمان را فاسد می ‏کند چنان که سرکه عسل را فاسد مى‏ کند.

 

بنابراین آنچه مشخص است اینکه خشم و عصبانیت رفتاری است که تبعات فردی و اجتماعی منفی به دنبال دارد. فردی که از این واکنش در برابر خانواده و اطرافیانش استفاده می کند، موجب بروز خلل در روابط عاطفی با همسر و فرزندانش شده است و از طرف دیگر موجب ایجاد احساسی مخرب و منفی در درون خود گشته است. اگر خشم را ابتدا به خاطر خود و سپس به خاطر دیگران، کنترل کنیم، قطعا طعم اتفاقات زندگی برایمان به گونه ای دیگر خواهد بود.

 

گاهی این خشم به درون کودک می ریزد و باعث می شود کودک از خودش متنفر شده و حس افسردگی در او شکل بگیرد. این حالت حتی گاهی تا بزرگسالی هم در فرد باقی می ماند. اگر خشم به بیرون از کودک نفوذ کند، باعث می شود خود اهل رفتار خشونت آمیز شود. بچه هایی که کتک می خورند، در بزرگسالی وقتی والد می شوند، بیشتر کودکان شان را کتک می زنند.

نویسنده این مطلب :

فرزند پرتال

به اشتراک بگذارید :

دیدگاه شما