هیچ فردی نیست که دستاندازها و تکانهای موجود در جادهی رشد، از نوزادی تا نـوجوانی را تجربه نکرده باشد. هرچند که هر کودکی ویژگیهای خاص خود را داشته و به عـبارتی منحصر به فرد مـیباشد اما بعضی وقتها کودکان احساسها، هیجانها و رفتارهایی دارند که سبب بروز مشکلاتی برای خود و اطرافیانشان میشود. مشاهدهی […]
هیچ فردی نیست که دستاندازها و تکانهای موجود در جادهی رشد، از نوزادی تا نـوجوانی را تجربه نکرده باشد. هرچند که هر کودکی ویژگیهای خاص خود را داشته و به عـبارتی منحصر به فرد مـیباشد اما بعضی وقتها کودکان احساسها، هیجانها و رفتارهایی دارند که سبب بروز مشکلاتی برای خود و اطرافیانشان میشود.
مشاهدهی تغییرات ناگهانی در رفتار فرزندان مانند، اضطراب، شب ادراری، افسردگی، تغییر عادتهای مربوط به خوردن و خوابیدن، نـاخن جویدن، کمتوانی ذهنی، مشکلات یادگیری، کمتوجهی، بیدقتی، بیقراری، دزدی، فرار از مدرسه، ناتوانی در برقراری روابط دوستانه با دیگران، عدم تفاهم با اعضای خانواده، گرای به مواد مخدر و بسیاری از موارد دیگر، اغلب باعث نـگرانی والدیـن میشود.
خواب را میتوان حالت منظم، تکرار شونده و به آسانی برگشت پذیر ارگانیسم دانـست کـه بـا بیحرکتی نسبی و بالا رفتن قابل توجه آستانهی واکنش به مـحرکهای بیرونی در مقایسه با حالت بیداری مشخص کرد. شکایت از اختلال خواب جزو شایعترین علائمی است که از طرف بزرگسالان اعـلام مـیشود. بـسیاری از کودکان نیز دارای مشکلات خواب هستند که شایعترین آن ها عبارتاند از:
.
۱- بیدار شـدن مـکرر از خواب در طول شب
۲- حرف زدن در خواب
۳- به سختی به خواب رفتن
۴- با گریه از خواب پریدن
۵- خوابآلودگی در روز
۶- کـابوسهای شـبانه
۷- شـب ادراری
۸- دندان قروچه
۹- محکم فشار دادن دندانها به هم در خواب
۱۰- زود از خواب بیدار شـدن
بـسیاری از مـشکلات خواب کودکان یا از عادتهای نادرست خوابیدن و یا از اضطراب رفتن به رختخواب و خوابیدن ناشی مـیشود. ضـمنا مـشکلات خواب مزمن شده، نشانهای از وجود مشکلات عاطفی در کودکاند. اضطراب جدایی نقطهی عطفی در رشد روانـی کـودکان خردسال محسوب میشود.
زمان رفتن به رختخواب برای تمام کودکان به منزلهی زمـان جـدایی اسـت.بعضی از کودکان تمام سعی خود را میکنند تا به هر شکل ممکن از این جدایی جـلوگیری نـمایند. والدین میبایست برنامههای ثابت و منظمی را در مورد زمان خوابیدن و خوابیدن کودکشان طراحی کنند تـا مـشکلات خـواب او به حداقل برسد. آن ها اغلب متوجه میشوند که غذا دادن به کودک و تکان تکان دادن او،روش بـسیار خـوبی برای خواباندنش میباشد.
هر چقدر کودک از دورهی نوزادی فاصله گرفته و بزرگتر میشود، والدیـن بـاید او را عـادت دهند تا بدون این که آن ها تکان تکانش بدهند و یا به او غذا بخورانند برای خوابیدن بـه رخـت خوابش بـرود. در غیر این صورت، کودک این کار را یاد نخواهد گرفت و در آینده تنها رفـتن بـه رختخواب برایش بسیار دشوار خواهد شد.
کابوسهای شبانه در دورهی کودکی نسبتا شایع است. کودکان عموما کـابوسهایی را بـه یاد میآورند که موضوع آن ها به طور جدی سلامتشان را تهدید میکند. کـابوسهای شـبانه در سنین مختلف شروع شده و اغلب در دختران بـیشتر از پسـران مـشاهده میشود. کابوسهای شبانه برای بسیاری از کودکان جـدی و پی درپی بوده بهطوری که مانع آرام خوابیدنشان میشود.
وحشت در خواب،خوابگردی، و حرف زدن در خواب، گـروه نـسبتا نادری از مشکلات خواب را تشکیل مـیدهند کـه به آن ها نـابهنجاریهای خـواب میگویند. وحشتهای در خواب با کابوسهای شـبانه تـفاوت دارند. کودکی که دچار وحشت در خواب میشود، بهطور غیرقابل کنترلی فریاد زده و از خـواب مـیپرد، در این مواقع او گیج بوده و نمیتواند بـا دیگران ارتباط برقرار کـند. وحـشتهای در خواب معمولا بین ۴ تا ۱۲سـالگی شـروع میشوند.
کودکانی که دچار خوابگردی هستند، هنگام خوابگردی چنین به نظر میرسند کـه بـیدار بوده و در اطراف حرکت میکنند، امـا آنـها در آن هـنگام واقعا خواب بـوده و احـتمال دارد که به خود آسـیب بـرسانند. مشکل خوابگردی در کودکان معمولا بین سنین ۶ تا ۱۲ سال شروع میشود.هردو مشکل وحشتهای در خـواب و خـوابگردی در پسران بیشتر از دختران شیوع داشته و سـابقهی آن در بین سـایر اعـضای خـانواده نیز مشاهده میشود.
کـودکان دچار نابهنجاریهای خواب در بیشتر مواقع یک یا بخشهای پراکندهای از این اختلالها را دارند. اضطراب، سوء اسـتفاده از مـواد، اختلالهای خلقی و نارسایی توجه همراه بـا بـیشفعالی نـیز مـیتوانند در بـروز مشکلات خواب در کـودکان نـقش داشته و زندگی روزمرهی آنان را با مشکل روبهرو سازند.
خوشبختانه، هرچه کودکان به سن بلوغ نزدیکتر مـیشوند نـه تـنها میتوانند بر مشکلات معمولی خواب بلکه بـر اخـتلالهای جـدیتر آن یـعنی نـابهنجاریهای خـواب نیز غلبه کنند. با این حال، چنانچه هریک از اختلالهای فوق به صورت مکرر و پراکنده در یک شب، و یا به نوبت برای هفتهها در هر شب برای کودکتان اتفاق مـیافتد و در رفتار روزانهاش اختلال ایجاد میکند، حتما برای درمان به روانپزشک کودک و نوجوان مراجعه کنید.مطمئن باشید که برای رفع مشکل فرزندتان روشهای درمانی مختلفی وجود دارد.