نقاشی درمانی

کارهای هنری‌‌ کـودک به شدت تحت تاثیر امیال و آرزوها و ترسهای ناآگاه او قرار دارند که‌ ممکن اسـت به صورت‌ سمبلیک‌ یـا تـحریف‌شده‌ جلوه‌گر شوند. این فرضیه که نقاشی وسیله‌ای برای بیان هیجانات‌ و انگیزه‌های ناهشیار است،برای روان‌شناس این امکان را فراهم‌ می‌کند که نقاشی را به عنوان وسیله‌ای برای سنجش شخصیت‌ و بررسی […]

کارهای هنری‌‌ کـودک به شدت تحت تاثیر امیال و آرزوها و ترسهای ناآگاه او قرار دارند که‌ ممکن اسـت به صورت‌ سمبلیک‌ یـا تـحریف‌شده‌ جلوه‌گر شوند. این فرضیه که نقاشی وسیله‌ای برای بیان هیجانات‌ و انگیزه‌های ناهشیار است،برای روان‌شناس این امکان را فراهم‌ می‌کند که نقاشی را به عنوان وسیله‌ای برای سنجش شخصیت‌ و بررسی اختلال های عاطفی مـورد استفاده قرار دهد. بنابراین، روان‌شناسان سعی کرده‌اند تا به بررسی جنبه‌های بالینی نقاشی‌ کودکان بپردازند.

 

علاوه بر ارزیابی خصایص شخصیتی و رشـدی کـودکان، از نقاشی‌ می‌توان به عنوان وسیله‌ای‌ در‌ هنردرمانی استفاده کرد. هنردرمانی بر این فرض استوار است که بیان احساسات و هیجانات از طریق فعالیتهای هنری اثر درمانی دارد. در هنر درمانی، بیمار تشویق می‌شود کـه در حـضور درمانگر به‌ نقاشی، رنگ‌آمیزی، ساختن الگو و مجسمه‌سازی بپردازد. همچنین گاهی‌ از کودک خواسته می‌شود که هرچه دلش می‌خواهد بکشد و گاهی‌ نیز از او می‌خواهند که موضوع خـاصی مـثلا خانواده‌اش را نقاشی‌ کند. در‌ انواع‌ روش های هنردرمانی چهار هدف وجود دارد:

  • تخلیه‌ هیجانی
  • بینش
  • ارتباط و تبادل فکری
  • کسب تـسلط

تخلیه هیجانی به این معناست که‌ رویارویی بـا هـیجان های‌ سرکوب‌شده‌ و یا بیان ایـن هـیجان ها موجب حل تعارض ها و کاهش تنش می‌شود و لذا اثر درمانی دارد. کودکی‌ که حسادت خود نسبت به برادر یا خواهر کوچکترش را از راه‌ نقاشی و یا‌ دیگر‌ کارهای هنری بیان می‌کند،از تنش حسادت‌ رهایی مـی‌یابد.

 

بـینش به این معناست که کودک از راه فعالیت های هنری به‌ احساسات مبهم و نامشخص خود معنا می‌بخشد و آن ها را برای‌‌ خود‌ روشن‌ می‌سازد و لذا معنای این احساسات‌ را‌ بهتر‌ درک‌ می‌کند. نقاشی به کودک امکان مـی‌دهد تـا بر مـحدودیت خود در بیان‌ کلامی احساسات و هیجانات غلبه کند و احساساتش را به‌ گونۀ معناداری‌ از راه نقاشی بیان نماید.

 

مراد از ارتباط‌ و تـبادل‌ فکری در هنردرمانی، ایجاد ارتباط فکری بین بیمار و درمانگر است. کودکی کـه مـایل نـیست دربارۀ احساسات، تجارب و هیجان های خود‌ صحبت‌ کند‌، از راه نقاشی‌ این احساسات را به راحتی به درمانگر‌ منتقل می‌کند، گـاهی‌ ‌ ‌کـودکانی که مورد بدرفتاری و یا سوء استفادۀ جنسی قرار گرفته‌اند،ممکن است به سبب احـساس شـرم‌ یـا‌ ترس‌ از سوء استفاده‌ کننده و یا محدودیت کلامی نتوانند تجارب خود را به‌‌ آسانی‌ بیان کنند. نقاشی و فـعالیت های هنری در این زمینه می‌تواند امکان انتقال فکر را فراهم کند.

 

مراد از کسب تـسلط آن است که کودک از راه بـازسازی و تـجربۀ مجدد‌ موقعیت های‌ دشوار زندگی با نقاشی کردن این تجربه‌ها بر مشکل خود مسلط، و بر آن غالب‌ شود‌ و از‌ این راه بر احساسات و واکنش های خود کنترل پیدا کند. بازسازی و تـجربۀ مجدد حوادث دردناک گذشته در نقاشی، بازی و نمایش سبب می‌شود که‌ شخص‌ نسبت‌ به آن ها تسلط پیدا کند و آن ها را زیر کنترل خود درآورد و لذا اثر درمانی دارد.

 

  • خلاصه:

فعالیت‌های خلاق روان درمانی با استفاده از مواد و روشهای (هنری – دیداری – شنیداری) را هنر درمانی گویند. هدف از فعالیت‌های هنر درمانگرانه رشد هویت، شخصیت و نیز برانگیختن احساس موفقیت درکودکان از طریق ابزارهای ابتکاری خود محور است. هنر در مانی یا روان درمانی هنری مستلزم توجه به نیازهای روانی بیماران، نظیر نیاز به آزادی، اظهار وجود و آرامش است وبر همین اساس نیازمند توجه به جزئیات مهارتهای هنری نیست و فعالیت‌ها و تولیدات هنری را نه به خاطر رویکرد زیبایی شناسانه آن‌ها بلکه به دلیل نقش روانکاوانه و درمانگرشان مورد توجه قرار می‌دهد.نقاشی‌درمانی، نمایش‌درمانی شاخه‌ هایی از هنردرمانی است.

 

هنردرمانگر در اصطلاح به شخصی اطلاق می‌شود که با شناخت و احاطه بر جوانب مختلف هنر و روان‌شناسی و با کمک یک تیم متشکل از پزشکان و هنرمندان تلاش می‌کند با بهره‌گیری از شیوه‌های هنری ویژه به درمان‌گیر کمک کند تا مکنونات غیر کلامی خود را در قالب اثری بدیع و خلاق به منصهٔ بروز و اظهار برساند. یک درمانگر با چنین هدفی می‌تواند جلسات درمانی خود را بسته به شرایط به صورت انفرادی، خانوادگی یا گروهی هدایت کند. همچنین تفکیک جنسیتی در بعضی از موارد خاص جایز خواهد بود. درمانگر متخصص در به‌کارگیری شیوه‌های مختلف هنردرمانی معولاً مطالب موردبحث و ابزار موردنیاز خود را ازقبل آماده کرده و هیچگاه بدون تمهید مقدمات و آمادگی کامل جلسه درمان را آغاز نخواهد کرد.

نویسنده این مطلب :

فرزند پرتال

به اشتراک بگذارید :

دیدگاه شما