در جـهان آفرينش هـر دسته از مردم مقرّرات خاصى براى آداب معاشرت دارند. حتى وحشيان نيز چنين هستند. اصلاً يكى از تفاوتهاى انـسان با حيوان، ادب است. انسان ها در اثر درک حقايق، ادب دارند و حيوانات فاقد آن هستند و هرچه انـسانيت كسى كاملتر شود، ادب و تـربيت او بـيشتر مى شود. ولى رفتار […]
در جـهان آفرينش هـر دسته از مردم مقرّرات خاصى براى آداب معاشرت دارند. حتى وحشيان نيز چنين هستند. اصلاً يكى از تفاوتهاى انـسان با حيوان، ادب است. انسان ها در اثر درک حقايق، ادب دارند و حيوانات فاقد آن هستند و هرچه انـسانيت كسى كاملتر شود، ادب و تـربيت او بـيشتر مى شود. ولى رفتار و رسوم پسنديده در يك دسته ممكن است در دسته ديگر اصلاً پسنديده نباشد. براى «آداب» معانى گوناگونى بيان گرديده كه تقريباً همگى به معنى «راه درست معاشرت كردن با ديگران» مى باشد:
1- آداب جمع ادب به مـعنى آموختن علوم و دانش هاى گوناگون و محاسن اخلاقى است و به علوم و معارف عمومى نيز اطلاق مى شود و گاهى در مورد شخص يا شىء خاص بكار مى رود مانند آداب درس خواندن، آداب نماز، آداب قاضى و آداب مسافرت و…
2- ادب يعنى: به زحمت و مشقّت افـتادن پسـنديده در راه فضائل انسانى و خود را مؤدّب به آداب نيک كردن.
3- آداب يعنى: عادات و رسوم، روش هاى نيكو.
4- آداب يعنى: چم و خم، حُسن معاشرت، حسن محضر، اخلاق حسنه، فضيلت مردمى، حسن احوال در قيام و قعود و حسن اخلاق و اجتماع، خـصال حـميده.
ادب در همه جامعه ها و بين تمامى امت ها و ملت ها و اقـوام بـوده و لازمه زندگى بشر به شمار مى رود و در پسنديده بودن ادب، اختلافى در ميان هيچ قومى از اقوام بشر نيست، فـقط چـيزى كه هست تطبيق مصداق هاى ادب است كه به اعتبار اختلاف اقوام و ملت هاى مختلف مى باشد و اين اخـتلاف از لحاظ تشخيص كار نيک از بد است. چه بسا چـيزهایى كه در نـزد مـلّت و قومى، از آداب خوب به شمار رود و حال آنكه در نـزد سـاير اقوام ادب به حساب نيايد. مثلا دست دادن بـا دوسـتان در هنگام ملاقات در بسيارى از كشورهاى جـهان مـعمول است ولى چينيان به جاى اينكه به ديگرى دست بدهند، دو دست خود را برهم مـى گذارند و تـكان مى دهند.
- پيش از انـقلاب اسـلامى در كشـورمان ايران نيز عدهاى متأثّر از فـرهنگ غرب، كلاه خود را به عنوان احترام به طرف مقابل، از سر بر مى داشتند. ولى براساس دستور اسلام، وقـتى دو نـفر مسلمان به يكديگر مى رسند، با سـلام كردن رعـايت ادب را مـى نمايند. حـتى طـبق دستور قرآن مـجيد اگـر كسى سلام كرد، بايد جوابش بهتر از آن باشد و يا حدّاقل جواب سلام را بايد مثل سلام كننده رد كرد. چنان كه مى فرمايد:
«إذا حـُيِّيْتُمْ بـِتَحِيَّةٍ فـَحَيُّوا بَأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها» (نساء، 86)
نویسنده این مطلب :
