با توجه به روایات، اولین دورۀ آموزشی مبارزه با نفس برای فرزندان از سن هفت سالگی آغاز میشود. پدر و مادر باید از 7 تا 14 سالگی، رعایت «ادب» را به فرزندان خود آموزش بدهند تا بچهها اصل مبارزه با هوای نفس را درک کنند و بدانند که باید با «دلم میخواهد» های نابجای خودشان […]
با توجه به روایات، اولین دورۀ آموزشی مبارزه با نفس برای فرزندان از سن هفت سالگی آغاز میشود. پدر و مادر باید از 7 تا 14 سالگی، رعایت «ادب» را به فرزندان خود آموزش بدهند تا بچهها اصل مبارزه با هوای نفس را درک کنند و بدانند که باید با «دلم میخواهد» های نابجای خودشان مبارزه کنند.
طبق دستور اسلام، ادب و نظم را از 7 تا 14سالگی و در خانواده باید یاد گرفت، نه از 18 سالگی و در دوران سربازی که امروزه برخی پسرها تنها در طول خدمت سربازی رعایت نظم و برخی آداب را تمرین میکنند؛ 18 سالگی برای این منظور خیلی دیر است. در دوران ادب آموزی، زندگی کودک باید توأم با نظم و مقررات (و از این لحاظ تا حدودی شبیه پادگان) باشد تا در این محیط، رعایت نظم و ادب را یاد بگیرد. او باید کارهایی مثل مرتب کردن وسایل شخصی و محل زندگی، رعایت وقت خواب و بیدار شدن، احترام به بزرگتر و خیلی از آداب را در این سالها رعایت کند تا بفهمد که دنیا جای راحتطلبی و بیمبالاتی نیست.
پدر و مادرها نباید از سر دلسوزیهای بیجا و به خاطر اینکه رعایت کردن این آداب، برای فرزندشان کمی سخت است، او را از این کارها معاف کنند. باید بدانند که این سختیها در ذات زندگی دنیا وجود دارد و این مخالفت با هوای نفس برای رشد و تربیت فرزندشان لازم و ضروری است. البته آموختن مقررات و الزام کودکان به نظم باید توأم با مهربانی و نشاط باشد. و برای اینکه نظمپذیری برای فرزندان آسان شود باید پدر و مادر، خودشان در این زمینه الگو باشند.
در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: «فرزند شما تا هفت سال آقای شماست و باید آقایی کند. و هفت سال عبد است. درست است که ما همیشه عبد خدا هستیم ولی عبد دیگران نیستیم، منتها بچه هفت سال عبد پدر و مادر است یعنی باید مانند یک عبد در مقابل ارباب قرار بگیرد. البته پدر و مادر هم باید مانند یک ارباب مهربان باشند و دستوراتشان را با نرمش و مهربانی به بچه بگویند، ولی بچه باید همانطور که یک سرباز از فرماندۀ خودش اطاعت میکند، از آن ها اطاعت کند.
…استاد پناهیان…