کودکان ضعیف ترین اقشار هر جامعه اند و عشق به کودک، در عقلانیت و عاطفه فردی و اجتماعی بشر ریشه دارد. با این حال، در دنیای معاصر، شرایطی فراهم آمده که در آن بسیاری کودکان در اقصی نقاط عالم، از آسایش، امنیت و آنچه حق طبیعی و انسانی برای رشد و بالندگی نامیده می شود، محروم اند و این ضعیف ترین قشر، به مظلوم ترین افراد نیز تبدیل شده اند.

زندگی در محیط خانواده نخستین گروهی است که کودک با ایشان در تعامل است. کودک در خانواده، از حقوقی برخوردار است که توجه بدان را شارع مقدس تأکید کرده است. برخی از این حقوق، حقوق مالی و برخی حقوق عاطفی و برخی حقوق تربیتی است. بدیهی است که محروم ساختن عمدی کودک از حقوقی که به موجب شرع و قانون به کودک داده شده، می تواند از عوامل تحقق کودک آزاری باشد.

 ۱. نفقه

نفقه، از حقوق مالی کودک بر خانواده است. از این رو، فقیهان ولی کودک را به پرداخت مخارج کودک موظف می دانند؛ اولیای کودک نخست پدر اوست و سپس پدر بزرگ او و سپس سایر اجداد او در صورت وجود و توانایی مالی. در غیر این صورت مادر و سپس پدر او و سپس مادر او و سپس پدران او در صورت وجود و توانایی مالی، مسئولیت تامین مخارج کودک را در خانواده دارند. از دلایل این نظر فقیهان، می توان به روایت غیاث عن أبی عبد اللّه (ع) اشاره کرد که می فرماید: حضرت امیر (ع) در این روایت دستور دادند که مخارج زندگی کودک را خویشانی که از او ارث می برند، با رعایت ترتیب قرابت اخذ کنند.

 ۲. ارث

ارث، حق مالی دیگری است که کودک در خانواده دارد. از این رو در صورت فوت، یکی از اعضای خانواده، بر اساس قانون ارث مبتنی بر شرع اسلام، از اعضای خانواده ارث خواهد برد. تاکید بر این حق، در شرع مقدس اسلام، تا جایی است که حتی جنین، به شرط زنده متولد شدن، از متوفی ارث می برد.

 ۳. سرپرستی از کودک

یکی از وظایف والدین و سرپرست قانونی کودکان، حضانت کودک است. صاحب جواهر در توضیح حضانت می گوید: چنان که در کتب قواعد و مسالک آمده است، حضانت به معنای ولایت و سلطنت بر تربیت کودک و آن چه با این سلطنت ارتباط دارد، از قبیل رعایت مصالح در حفظ کودک، رسیدگی به خورد و خواب او، و رعایت مسائل نظافتی و بهداشتی، او مانند حمام بردن او و تمیز نگهداشتن او و شستن لباس او و اموری از این قبیل.