شنیده هایمان و خوانده ها بسیار است، ولى عاقلانه نیست که بلندگوى تکرار شنیده ها و خوانده ها باشیم، بى آنکه آنچه را مى گویند و مى نویسند، را محک بزنیم و بسنجیم و راست و دروغ و صلاح و فساد آن را ارزیابى کنیم. وقتى عده اى نان دروغ مى خورند و کسب تهمت دارند، بازگویى آنچه در گوش ما مى خوانند و در اطرافمان مى پراکنند، گاهى مصداق «نشر اکاذیب» مى شود.

.

گرچه «دل»، مى خواهد انسان هر چه را شنید، بگوید و از این راه براى خود وجهه و عنوانى کسب کند، ولى «عقل»، فرمان درنگ و تأمل مى دهد. باید در پالایشگاه ذهن خود، مطالب و شنیده ها را پالایش کنیم، ناسالم ها را دور بریزیم و براى گفتنى ها معیار داشته باشیم. گاهى رسوایى و بى آبرویى و پشیمانى، محصول و فرایند همین گونه «نقلیات» و پراکندن «حرف مردم» است. راستى… اگر این روش، ابلهانه نیست، پس چیست؟

.

به عنوان مهمترین و اصلی‌ترین نکته‌ای که باید درباره‌ی درستی یک مطلب توجه کنید داشتن «منبع معتبر» است. قاطعانه باید گفت اگر مطلبی منبع معتبر نداشت به راحتی باور نکنید! از آنجا که بخش زیادی از مطالب در فضای مجازی و شبکه‌های پیام‌ رسان موبایل به صورت متن منتشر می‌شوند داشتن یک لینک اینترنتی به عنوان منبع ساده‌ترین کاری است که انتشار دهنده‌ی خبر می‌تواند برای اعتباربخشی به خبرش در متن بگذارد تا خواننده روی آن کلیک کند و ببیند مربوط به چه وبسایتی است و یا خود آن وب سایت از کجا آن را نقل قول کرده است. برای اسناد بسیار قدیمی نام کتاب و نویسنده و .. نیز که معمولا باز هم احتمالا در اینترنت یافت می‌شوند نیاز است.

.

اینترنت و گوگل منبع نیستند! این ها ابزارهای ارتباطی و جستجو هستند. هر چیزی در آن پیدا شود درست نیست حتی اگر در چندین جای آن تکرار شده بود. انگلیسی بودن متن یک مطلب نیز به معنی معتبر بودنش نیست!

.

یک عکس همان قدر که به اندازه‌ی هزار خط نوشته حرف دارد می تواند هزار شایعه نیز به همراه داشته باشد. زاویه‌ی خاص فیلمبرداری یا عکسبرداری، مشخص نبودن اتفاقات قبل و بعد از آن تکه‌ی جدا شده از فیلم، ربط دادن عکس به مطلب نامرتبط، دستکاری عکس و فیلم (فتوشاپ)، کیفیت‌های پایین و نامشخص بودن جزئیات و… فرصت را برای داستان‌ سرایی و شایعه‌ پردازی روی آن ایجاد می‌کند. عکس کودکی که مار داخل سرش است، یا فیلم سجاده‌ی نماز خوان نمونه‌هایی از این شایعه بودند.